Bankaların mudilere ödediği aylık faiz, bu yılın ilk yedi ayında ortalama 1.5 milyar lira azaldı.
Mevduat faizlerindeki hızlı düşüşle birlikte, bankaların mudilere ödediği aylık faiz, bu yılın ilk yedi ayında ortalama 1.5 milyar lira azaldı. 2008’in aralık ayında 4.7 milyar lira olan aylık mevduat faizi geliri, bu yıl temmuzda 3 milyar liraya düştü.
Dünya ekonomisini yerle bir eden küresel krizden payını fazlasıyla alan Türkiye’de, Merkez Bankası’nın ekonomiyi candırma adına attığı adımlar, faiz oranlarını tarihinin en düşük seviyelerine düşürdü. Merkez Bankası, geçen yılın kasım ayında başladığı ve 11 aydır kesintisiz olarak sürdüğü faiz indirimleriyle gecelik borçlanma faizini 9.5 puan düşürerek yüzde 16,75’ten 7,25’e çekti.
Merkez Bankası’nın faiz indirimleri, bono piyasasında da bileşik faizleri yüzde 9’un altına çekerken, bankaların mevduat faizleri de tarihinin en düşük seviyelerine geriledi. Bankaların Türk Lirası mevduata ödediği yıllık faiz yüzde 9’un altına inerken, bu durum mevduat sahiplerinin gelirlerini önemli ölçüde aşağı çekti. Bankaların mevduat faizlerindeki indirimlerinin etkisiyle, mudilerin aylık faiz gelirlerinde bu yıl ortalama 1.5 milyar liralık düşüş yaşandı.
Makas bankaların lehine açılıyor
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre, 2008 yılının aralık ayında 4 milyar 763 milyon lira olan bankaların mevduata ödediği faiz, bu yılın temmuz ayında 3 milyar 42 milyon liraya indi. Mevduata ödenen faiz haziran ayında 2 milyar 931 milyon liraya kadar düştü.
Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine başladığı 2008 yılının kasım ayında, bankaların kredilerden sağladığı faiz geliri 4 milyar 946 milyon lira iken, mevduata ödediği faiz 4 milyar 364 milyon lira seviyesinde bulunuyordu. Bu dönemde mevduata ödenen faiz, kredilerden sağlanan faiz gelirinin yüzde 88’ini oluşturuyordu.
Küresel krizin etkisiyle Merkez Bankası’nın faiz indirimleri, bankalar tarafından mevduat faizini aynı hızla yansıtılırken, kredi faizlerindeki düşüş ise sınırlı oldu. 2009 yılının haziran ayında bankaların kredilerden sağladığı faiz geliri 4 milyar 320 milyon lira, mevduata ödediği faiz ise 2 milyar 931 milyon lira olarak gerçekleşti. Mevduata ödenen faizin kredilerden sağlanan faize oranı yüzde 67’ye indi. Bu yılın temmuz ayında ise bankalar kredilerden 4 milyar 349 milyon lira faiz geliri elde ederken, mevduata 3 milyar 42 milyon lira faiz ödedi.
2005’te trend değişti
Bu yılın ilk yedi ayında bankalar kredilerden 32 milyar 84 milyon lira tutarında faiz geliri elde ederken, mevduata ödenen faiz 22 milyar 911 milyon lira oldu. Mevduata ödenen faizin, kredilerden sağlanan faiz gelirine oranı ise yüzde 71,4 olarak gerçekleşti.
Bankalar 2008 yılında mevduata, kredilerden elde ettikleri faiz gelirinin yüzde 84’ü büyüklüğünde 43.9 milyar lira faiz ödemişti. Mevduata ödenen faizin, kredilerden sağlanan faize oranı 2007’de yüzde 90, 2006’da ise yüzde 97 olmuştu. Bankalar 2008’de mevduata 43.9 milyar lira faiz öderken, kredilerden 52.1 milyar lira faiz geliri elde etmişti.
2007’de bu rakamlar sırasıyla 35.4 ve 39.3 milyar lira olurken, bankalar 2006’da ise mevduata 28 milyar lira faiz öderken, kredilerden ise 28.9 milyar lira faiz geliri sağlamıştı. 2002, 2003 ve 2004 yıllarında ise bankaların mevduata ödediği faiz, kredilerden sağlanan faiz gelirinin üzerindeydi.
2005-2008 yılları arasında kredi hacminde yaşanan genişleme, bankaların kredi faiz gelirini artırırken, aynı dönemde mevduat faizinde yaşanan düşüş, giderlerin azalmasına neden oldu. Bankaların kredilerden sağladığı faiz geliri, 2005 yılından itibaren, mevduata ödenen faizin üzerinde oluşmaya başladı.
Kredi hacmi daraldı
Türk bankacılık sektöründe, 2002’de yüzde 35, 2003’te yüzde 42, 2004 yılında yüzde 52 olan mevduatın krediye dönüşüm oranı 2005’te yüzde 62’ye, 2006’da yüzde 71’e, 2007’de yüzde 80’e, 2008’de yüzde 81’e çıktı. Mevduatın krediye dönüşüm oranı, bu yılın ilk yedi ayında ise yüzde 76’ya geriledi.
Bankaların 2008 sonunda 367.4 milyar lira olan toplam kredi hacmi, küresel krizin etkisiyle bu yılın temmuz sonu itibariyle 365.5 milyar liraya indi. Bu dönemde mevduat ise yüzde 4 oranında artarak 475 milyar liraya çıktı.
