Muhammed Mursi kimdir?

Mısır mahkemesinin hakkında idam kararı verdiği, Mısır’ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin hayatı…

8 Ağustos 1951 Şarkiya  doğumlu Muhammed Mürsi, ‏Mısır’ın seçimle ilk defa başa gelen, devrik 5. cumhurbaşkanı olan siyasetçi. 3 Temmuz 2013 tarihinde Mısır Silahlı Kuvvetlerinin askeri darbe yapması sonucu devrildi.

Muhammed Mursi, 8 Ağustos 1951 tarihinde, Mısır’ın kuzeyindeki Şarkiye iline bağlı Eladva köyünde doğdu. Beş kardeşin en büyüğü olan Muhammed Mursi ilk eğitimini orada aldı. Babası çiftçi annesi ise ev hanımıydı. Mühendislik lisansını 1975-1978 yılları arasında eğitim gördüğü Kahire Üniversitesi’nde aldı. Mühendislik doktorasını 1982’de Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde tamamladı. 1985 yılında Northridge Kaliforniya Eyalet Üniversitesi’nde yardımcı doçent oldu. Ardından eğitim vermek için Mısır’daki Zagazig Üniversitesi’ne geldi.

İdeolojik bakımdan yakın olduğu Müslüman Kardeşler hareketi içerisinde siyasete atıldı. Mursi 2000 ve 2005 yılları arasında milletvekili oldu. Müslüman Kardeşler’in yasal olarak seçime katılmaları mümkün olmadığından parlamentoya bağımsız siyasetçi olarak girdi. Tam 5 yıl Mısır Halk Meclisi üyeliği yaptı. 2011 Mısır Devrimi’ne muhalif bir lider olarak destek verdi ve 30 Nisan 2011 tarihinde Müslüman Kardeşler’in kurduğu, Özgürlük ve Adalet Partisi’nin başkanı seçildi.

2012 Mısır cumhurbaşkanlığı seçimleri’nde Müslüman Kardeşler’in aday gösterdiği Hayrat Şatır’ın adaylığı düşünce, yerine Muhammed Mursi seçildi. Yoğun seçim kampanyası yürüttü. İlk turda %25.5 oy aldı ve ikinci tura girmeye hak kazandı. İkinci turda da %51.73 oy alarak, 5. cumhurbaşkanı oldu.

2012–13 Mısır protestoları adıyla bilinen, 3 Temmuz 2013 tarihinde yapılan büyük gösteriler sonucu Mısır ordusu askeri bir müdahale ile yönetime el koydu. Mursi ise darbeyi kabul etmediğini açıkladı ve yandaşlarına direnmelerini söyledi. Muhammed Mursi’nin gözaltına alındığı, ev hapsinde tutulacağı bildirildi.

Eğitimi ve Görevleri

Lisans eğitimini 1975 senesinde Kahire Üniversitesinde onur belgesi ile başarılı bir şekilde tamamladı. Daha sonra Metalurji üzerine yüksek lisans yaptı. Aynı şekilde Güney Kaliforniya Üniversitesinden başarı bursu kazandı ve doktora eğitimini burada 1982 senesinde tamamladı. Amerika Birleşik Devletlerindeki Güney Kaliforniya Üniversitesinde 1982-1985 yılları arasında yardımcı profesör görevini üstlendi. Zagazig Üniversitesi’nde 1985 senesinden 2010 senesine kadar mühendislik fakültesi dekanı olarak görev yaptı.

Bunların yanı sıra Libya’daki Trablus Üniversitesi, Kahire Üniversitesi, Zagazig Üniversitesi, Güney Kaliforniya Üniversitesinde çalışmalar yapmış olup “Zemin Sertleşme Çözümleri” alanında onlarca çalışması vardır. Zagazig Üniversitesi’nde eğitim heyetine üye olarak seçilmiştir. Aynı şekilde Nasa’da görev yapmıştır. Metalurji alanındaki tecrübesini burada kazanmış ve çeşitli buluşlarda katkıda bulunmuştur.

Siyasi Hayatı

1977 senesinde Müslüman Kardeşler hareketine katıldı ve 1979 senesinin sonlarında görev aldı. 1982 senesinden itibaren kurumun siyasi kanadında üye olarak görev yaptı. 1995 senesinde “Gençlik Konseyine” seçildi. 2000 senesinde ise Mısır Temsilciler Meclisine Müslüman Kardeşler’in adayı olarak gösterildi ve seçimleri kazandı. Orada İhvanın resmi sözcülüğünü üstlendi. 2005 halk seçimlerinde, seçime girdiği bölgede en yakın rakibine çok büyük fark atıp en yüksek oyu alarak milletvekili seçildi. Ancak oylamanın tekrar yapılması üzerine oylamayı rakibi kazandı.

Görevden Uzaklaştırılması

Kitle gösterileri, 30 Haziran 2013’de Mursi’nin yurt dışı seyahati ile başladı. Ertesi gün Mısır Silahlı Kuvvetleri Muhammed Mursi’yi istifa etmesi konusunda uyardığı bir duyuru yayınladı. Bunun üzerine Başbakanlık iki saat sonra, askeriyenin yaptığı açıklamaya cevaben bir açıklama yaptı ve o açıklamada “Ordunun yaptığı bu açıklama ülkeyi karışıklığa sürükleyebilir” deniyordu. Bunun akabinde Mursi rejimi, muhalefetin gösterilerinden sonra 3 Temmuz 2013 tarihinde askerin darbe yapmasıyla son buldu.

İdam kararı

Mısır’da darbeyle görevinden uzaklaştırılan ve ardından hapse atılan eski cumhurbaşkanı Muhammed Mursi, 16 Mayıs 2015 tarihindeki “Hamas’a istihbarat sağlamak” ve “hapisaneden firar etmek” suçlamasıyla yargılandığı davalarda idam cezasına çarptırıldı.

Mursi dışında Müslüman Kardeşler Teşkilatı’nın üst düzey 17 yöneticisine daha idam cezası verildi. Bunlar arasında İhvan lideri Muhammed Bedii de bulunuyor.

İdam cezası verilenler arasında hayatını kaybeden kişiler de var. Bunlar arasında geçen yıl İsrail’in Gazze Saldırılarında hayatını kaybeden İzzettin Kassam Tugayları Komutanı Raid Attar da bulunuyor.

Yusuf Karadavi’ye de idam verildi

’25 Ocak devrimi sırasında hapishaneden kaçmak’ suçlamasıyla açılan davada, Mursi ile birlikte toplamda 100’den fazla kişi idama mahkûm edildi. Bunlar arasında Katar’da bulunan Dünya Müslüman Âlimleri Birliği Başkanı Yusuf Karadavi de bulunuyor.

Mahkeme ayrıca İsrail’de tutuklu bulunan Hasan Selame adındaki İhvan üyesine de idam cezası verdi.

Mahkeme dosyayı müftüye gönderdi. Müftünün idam kararını değerlendireceği tavsiye kararından sonra mahkeme kesin kararını açıklayacak. İki davada da nihai karar 2 Haziran’da yapılacak duruşmada açıklanacak.

Daha önce 20 yıl hapis cezası verilmişti

Mısır’da mahkeme, 21 Nisan’da şimdiki Muhammed Mursi’nin yargılandığı ‘İttihadiye olayları’ davasında kararını açıklamış ve Mursi’yi 20 yıl hapis cezasına çarptırmıştı.

Mursi’nin cezası 2012’nin Aralık ayında Cumhurbaşkanlığı Sarayı önünde gerçekleşen olaylarda ‘protestocuları öldürmeye teşvik’ suçlamasından verilmişti. Mahkeme heyeti aynı davada Mursi’ye yöneltilen ‘kasten adam öldürme ve silah bulundurma’ suçlamalarında eski cumhurbaşkanını suçsuz bulmuştu.

Muhammed Mursi’nin savunma heyeti mahkemenin kararını siyasi bir karar olarak niteledi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) de Mursi hakkında verilen karara ilişkin yaptığı açıklamada, “Mursi kararı adaletin gülünç bir hale sokulmasıdır. Bu yüzden Mursi’nin yeniden yargılanması da serbest bırakılmasını talep ediyoruz” demişti.

Eski cumhurbaşkanı Mursi, yargıya hakaret ve Katar’a istihbarat sağlamak suçlamalarıyla açılan iki ayrı davadan daha yargılanıyor.

Mısır’ın demokratik seçimlerle iktidara gelen ilk cumhurbaşkanı olan Mursi, 2013 yılında askeri darbeyle devrildikten sonra Müslüman Kardeşler ‘terör örgütü’ ilan edildi binlerce üyesi tutuklandı, yüzlercesi idama mahkûm edildi.