Dünyayı değiştirmek için harekete geçen kadınların çevre ile mücadelelerine tam 20 yıldır ışık tutan Yves Rocher Vakfı, Birleşmiş Milletler’in Binyıl Kalkınma hedeflerinden biri olan kadın özgürlüğü ve eşitliğini desteklemek amacı ile 2001 senesinden bu yana Toprağın Kadınları’nı ödüllendiriyor.
Türkiye’de bu sene 7. kez düzenlenen Yves Rocher Vakfı Toprağın Kadınları Ödülü’nün 2022 kazananları toprağı, biyoçeşitliliği ve kadın gücünü destekleyen ilham veren projeleri ile Ebru Baybara Demir (Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık Yönetimi Projesi), Selvi Gürevin (Atıksızev – Toprak Hareketi), Meneviş Uzbay Pirili (Yeryüzünün Dilini Anlamak için Ekolojik Okur-Yazarlık Eğitimi) oldu.
Yves Rocher Vakfı Toprağın Kadınları Ödülü 2022 kazananları 5.000 €’luk ödülün sahibi olurken aynı zamanda Ebru Baybara Demir’in kıymetli projesi ile önümüzdeki günlerde Toprağın Kadınları Ödülü’nün uluslararası ayağında Türkiye’yi temsil edecek.
EBRU BAYBARA DEMİR
Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık Yönetim Projesi
Yaşamı İyileştiriyoruz Çevre ve İklim Derneği
Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık Yönetim Projesi pazar yerlerinde ortaya çıkan; sebze meyveden oluşan, biyobozunur atık gıdanın kullanılmaz durumda olanlarını komposta dönüştürülerek çiftçinin toprağı iyileştirilmesi için ücretsiz dağıtımını, kullanılabilir olanlarının ise aşevlerinde kullanımı ve paketli gıdaya dönüştürülmesiyle ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmasını kapsıyor. Proje; Diyarbakır, Mersin, Muğla, Adana, Antalya, İstanbul, Kocaeli, Manise ve Sivas gibi tarımın yoğun olduğu şehirler başta olmak üzere 34 il ve ilçe belediyesinde eş zamanlı olarak yürütülüyor. Kompost kullanımının toprağa nem sağlaması ve oluşturduğu gözenekler ile toprağa hava aldırması, toprak için yararlı bakteri ve mantarlardan oluşan mikroorganizmaların oluşmasına imkan vermekte bu da toprağın onarılmasını, her şeyden önce su tutma kapasitesinin ve veriminin artmasını sağlamaktadır. Tüm bu emeklerimizin ekosistem açısından yararlarına baktığımızda, kompost kullanımının tarımda sulama ihtiyacını 3’te 1’e, gübre kullanımını ise 5’te 1’e düşürdüğünü söyleyebiliriz. Kompost, topraktaki verimi ilk yıl %38 artıyor ve 4 yıl düzenli kullanıldığı zaman da yağışları etkiliyor. Kompost topraktaki habitatı iyileştirdikçe yağışların da düzenli hale gelmesini sağlıyor.
Türkiye’nin yetersiz su kaynaklarına sahip bir ülke olarak suyunun %75’ini tarımda kullandığını ve tarım toprağında kompost kullanımının; su kaynaklarının verimli kullanılmasına olanak sağladığını belirten Ebru Baybara Demir, pazar yerlerinde satılamadığı için bırakılan ve kullanılabilir durumdaki gıdanın ayrıştırılması ile aynı zamanda gıda israfının önüne geçiyor.
Gönüllü bir hareket olarak bu projede, Ebru Baybara Demir başta olmak üzere, çevre mühendisleri ve akademisyenlerin yanı sıra Türkiye genelinde 1500’ü aşkın halktan gönüllü aktif olarak yer alıyor. Belediyeler ve temizlik personellerinin de desteği ile yoluna devam eden proje sadece gerçek sonuçlar ve mesajlarıyla kendini anlatan gönüllü bir hareket olarak karşımıza çıkıyor.
Projenin bundan sonraki aşamasında daha çok belediyeye ulaşmak, ölçümleme, raporlama ve denetleme gibi alanları düzenli şekilde gerçekleştirmeyi teknik personel ile yürütmek isteyen Ebru Baybara Demir; elde ettiği ödül ile projenin yaygınlaşması için çevre mühendisi ve teknik personel istihdamı sağlamayı hedefliyor.
SELVİ GÜREVİN
Toprak Hareketi
Atıksız Ev
Atıksız Ev- Toprak Hareketi projesi gezegenimizdeki toprağın yanlış kullanımı sonucu geldiği fakirlik noktasından çıkışı yine kendi elimizle olacağına inan Selvi Gürevin’in girişimiyle ortaya çıkıyor. Evden çıkan gıda atıklarının toprağa zenginlik katmak üzere en küçük yerel birim olan mahalle, kurum ve okullardan toplanarak kompost üretme amacıyla kullanılma hedefi projenin ana noktası.
İklim değişimine karşı yerel ve bireysel etkiyi farkına varmak, hanelerden çıkan gıda atıklarını azaltmak, atıklar ile toprağın ihtiyaç duyduğu besini kompost yoluyla kazandırmak ve ayak izimizi azaltan bir sosyal dönüşüm oluşturma hedefleri ile ortaya çıkan proje ile Selvi Gürevin; Bodrum gibi alan sorunu olmayan, tarlalarda kompost ihtiyacı bulunan coğrafyalarda bu projeyi yaygın hale getirmek ve farkındalık yaratmak istiyor. Kadının etkili olduğu mutfağın yine kadının üretkenliği ve yerel toplulukların desteği ile gezegeni iyileştireceğine inanan Selvi Gürevin; birlik, bağlılık, kapsayıcılık kavramlarına dikkat çekiyor. Toprağın Kadınları Ödülü ile gıda atığını hanelerden toplamak için makine, kompost alanında kullanılmak üzere ekipman ve malzeme almayı planlayan Selvi Gürevin atık azaltma, toprağı zenginleştirme ve yangın riskine karşı temizlik hedefleri ile yoluna devam etmeyi arzu ediyor.
MENEVİŞ UZBAY PİRİLİ
Yeryüzünün Dilini Anlamak için Ekolojik Okur-Yazarlık Eğitimi
Zeytince Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği İzmir’de ve ülkemizde sürdürülebilir kalkınma sürecine ve doğayla uyumlu yaşam biçimlerinin benimsenmesine destek olmak, aktif olarak sürecin içinde yer almak için Meneviş Uzbay Pirili tarafından hayata geçirilen Yeryüzünün Dilini Anlamak için Ekolojik Okur-Yazarlık Eğitimi projesi ekolojik okuryazarlık katılımcılığına ve aktif öğrenmeye dayalı sürdürülebilirlik eğitimi sunuyor. Bu eğitimler aracılığıyla, katılımcıların insan-doğa ilişkilerine ve ekolojik sorunlara karşı farkındalığının gelişmesini, sürdürülebilir yaşam biçimlerine yönelik yerel ve küresel çözümlerin bir parçası olmak için harekete geçmelerini hedefleyen proje İzmir’de Zeytin Okulu binasında eğitim, araştırma ve danışmanlık faaliyetleri gerçekleştiriyor. 2017 yılından bu yana çeşitli Ekolojik Okuryazarlık eğitim ve seminerlerinde yaklaşık 1500 katılımcıya eğitim desteği sağlayan bu proje, katılımcılara ‘ekolojik okuryazar sertifikası’ veriyor.
Doğanın işleyiş prensiplerine ve ekolojik sorunlara ilişkin farkındalığı gelişmiş, doğayla uyumlu ‘ekolojik okuryazarların’ yaygınlaşmasına ve İzmir’deki ekolojik bir topluluğun oluşmasına katkı sağlama hedefleri ile yola çıkan projenin kurucusu Meneviş Uzbay Pirili, eğitimleri online sürdürebilmek için ZEYDD, Zeytin Okulu’nun bilgisayar altyapısının güçlendirilmesi ve teleskop dürbün gibi araç gereçlerin alımı için bu ödülü değerlendirmek istiyor. Meneviş Uzbay Pirili, eğitimleri İzmir dışına taşımak, İzmir’li gençleri ‘sürdürülebilir tarım elçileri’ olarak yetiştirmeye yönelik çalışmalar ve programlar yapmak adına çalışmalarını güçlendiriyor.