Günümüzde toplumsal medyada, basında sıklıkla karşılaştığımız bir bahis haline gelen akran zorbalığı, ekseriyetle yaşıt bireyler ortasında, bir kişinin başkasına sistematik olarak duygusal, kelamlı yahut fizikî ziyan verme gayreti olarak tanımlanır. Bu cins davranışlar, güç dengesizliği üzerine heyetidir ve mağdur olan kişinin ruhsal yahut duygusal sıhhatini olumsuz tarafta tesirler.

Özellikle yapılan çalışmalar akran zorbalığına maruz kalan bireylerin; düşük özsaygı, anksiyete, depresyon, izolasyon, okul performansının düşmesi ve hatta intihar eğilimleri üzere ruhsal sıkıntılar yaşadığını göstermektedir. Bu nedenle günümüzde, akran zorbalığıyla başa çıkmak epeyce değerli bir mevzu haline gelmiştir.

Akran zorbalığı nasıl başlar? 

Ortalama 4-6 yaş ortasında ve oyun çağında olan çocukların birbirleri ile oyun oynamaya başlamalarıyla birlikte bu zorba davranışların ortaya çıktığı gözlemlenmektedir. Elbette bunun birçok sebebi bulunmaktadır. En önemli sebeplerden biri ise bu devrin okul öncesi devir olması ve çocukların bağlantı yeteneklerinin tam olarak gelişmemesi, münasebetiyle yaşıtlarıyla bağlantıya geçerken yanlış metotları tercih etmeleridir. Çocuklar bu noktada akranlarına istediklerini yaptırabilmek için fizikî, sözel zorbalık davranışlarını öğrenmeye başlarlar.

Peki, akran zorbalığının öbür sebepleri neler olabilir?

Akran zorbalığının sebepleri karmaşık olabilir ve çeşitli faktörlere dayanır. Bunlar ortasında:

Güç Dengeleme Arayışı: 

Akran zorbalığında temel sebep aslında bireyin kendi gücünü ispat etme uğraşıdır. Münasebetiyle, zorbalığa başvuran kişi, kendi gücünü artırmak yahut denetim etmek için diğerlerine ziyan verme eğiliminde olabilir. Örneğin, saç çekme, vurma yahut itme üzere fizikî müdahaleler, akran zorbalığının bir çeşidimize ve bu çeşit davranışlar, zorbanın gücünü kullanarak kurbanı denetim etme yahut incitme eforunu yansıtmaktadır.

Duygusal Sıkıntılar: 

Zorbalık yapan şahıslarda düşük özsaygı, öfke yahut öteki duygusal problemler görülebilir.

Aile ve Çevresel Faktörler: 

Zorbalık, çocukluk devrinde yaşanan aile içi sorunlar, ailede şiddet yahut ihmal üzere faktörlerle ilişkilendirilebilir.

Toplumsal Tesirler: 

Özellikle son periyotlarda, medya, kültürel normlar ve toplumsal etkileşimler, çocukları ve gençleri zorba davranışlara yönlendirebilen güçlü bir faktör haline gelmektedir.

İlgisizlik yahut Gözetimsizdik: 

Yetişkinlerin çocuklar ortasındaki bağlara gereğince müdahale etmemesi yahut eğitim vermemesi, akran zorbalığının artmasına neden olan kıymetli bir etkendir.

Elbette bu faktörlerin sıklığı, şiddeti ve tesirleri bireyler ortasında değişim göstermektedir. Lakin, zorbalığa maruz kalan yahut uygulayan kişi de sonucunda birçok ruhsal, toplumsal ve fizikî meseleler yaşamaktadır. Bilhassa, çocukluk devrinde yaşanan akran zorbalığı, mağdur üzerinde ömür uzunluğu tesirler bırakabilir. Bu tesirler, bireyin duygusal, ruhsal ve toplumsal sıhhatini etkileyebilir. Ama her bireyin farklı başa çıkma güçlerinin olduğunu unutmamak gerekir. Bu noktada, ruhsal dayanak ve danışmanlık, duygusal dayanağın sağlanması, bu olumsuz tesirleri hafifletebilir ve düzgünleşme sürecini destekleyebilir.

Çocuğun, akran zorbalığına uğradığını nasıl fark edebiliriz?

Akran zorbalığı ekseriyetle bariz olmayabilir, fakat şu işaretlere dikkat etmekte yarar vardır:

Duygusal Değişiklikler: 

Çocuk ya da genç, ani duygusal değişiklikler gösteriyorsa (örneğin, telaşlı, üzgün ya da sonlu olma gibi), bunlar bir işaret olabilir.

Sosyal İzolasyon:

Zorbalığa uğrayan kişi, arkadaşlarından izole olabilir ve toplumsal etkileşimlerden kaçınabilir.

Fiziksel Belirtiler: 

Kişinin vücudunda beklenmeyen yaralar, morluklar ya da başka fizikî belirtiler varsa, bu zorbalığa işaret edebilir.

Okul Performansında Düşüş: 

Akademik başarıda beklenmeyen bir düşüş, zorbalık sonucu ortaya çıkabilir.

Eşyaların Kaybolması yahut Ziyan Görmesi: 

Kişinin eşyalarının kaybolması, ziyan görmesi yahut çalınması durumunda, bu da zorbalık belirtisi olabilir.

Eğer çocuğunuzda ya da bir tanıdığınızda bu çeşit işaretleri fark ediyorsanız, mevzuyu açarak açık bağlantı kurmaya çalışmak hayli değerlidir. Çocuğun ya da genç yetişkinin hissettiklerini anlamak ve gerekirse uzman yardımı almak süreci yönetmede yardımcı olacaktır.