Anayasa Mahkemesi (AYM) bireysel başvuru istatistiklerini açıkladı. Bireysel başvuruların alınmaya başladığı 2012 Eylül – Aralık döneminde bin 342 olan sayı bir yıl sonra 9 bin 897’ye çıktı. Rakam 2014’te ilk yıla göre neredeyse 20 kat artarak 20 bin 578’e ulaştı. 2015’in ilk 4 ayındaki başvuru sayısı ise 6 bin 250 oldu. AYM rakamlarına göre bireysel başvuruda toplam sayı 10 Nisan’a kadar 38 bin 67’ye ulaştı.

AK Parti seçim beyannamesinde, AYM’nin iş yükünü arttırdığından hareketle bireysel başvuru uygulamasının gözden geçirileceği belirtilmişti. Başbakan Ahmet Davutoğlu ise “AKP bireysel başvurulardan çıkan kararlardan rahatsızlık duyulduğu için kaldırılacağı” yönündeki eleştirilere “Yargı Reformu Paketi”ni açıklarken yanıt verdi. Bireysel başvuru yöntemini kendilerinin getirdiğini ve bundan sonra da muhafaza edeceklerini belirten Davutoğlu, konunun Anayasa Mahkemesi’ni ilgilendirdiğini söyledi, “Onlar da bu görevlerini, misyonlarını en etkin şekilde yapabilecek tedbirleri alırlar.” dedi.

Anayasa Mahkemesi’nin açıkladığı istatistikler bu iş yükünü gözler önüne seriyor. 2012 Eylül ayından 2015 Nisan ayına kadar yapılan 38 bin 67 başvurudan 19 bin 529’u karara bağlandı. Başvuruların 12 bin 729’u bizzat, 24 bin 842’si avukatlar aracılığıyla yapıldı. Bu başvuruların 7 bin 819’u doğrudan AYM’ye yapılırken 30 bin 149’u diğer mahkemeler kanalıyla yüksek mahkemeye gönderildi. Yurtdışı temsilcilikler aracılığıyla da AYM’ye 99 başvuru yapıldı.

559 hak ihâli kararı verildi

Anayasa Mahkemesi, 559 başvuruyla ilgili hak ihlâli kararı verdi. 10 bin 249 başvuru ise kabul edilemez bulundu. 5 bin 313 başvuru hakkında idari ret kararı verildi.

Hak ihlâli kararı çıkan başvuruların 393’ü adil yargılanma hakkının ihlâli ile ilgili oldu. Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlâli ile ilgili 40, işkence ve kötü muamele nedeniyle 3, yaşam hakkı ihlâli ile ilgili 7, din ve vicdan özgürlüğü hakkının ihlâlinden 1, ifade özgürlüğü hakkının ihlâl edilmesiyle ilgili 8 karar verildi.

Kesinleşmiş kararlar sonrası AYM’ye yapılan başvurulara bakıldığında Yargıtay kararlarının ağırlıklı olduğu görülüyor. 14 bin 529 kişi Yargıtay’daki temyiz incelemesi de olumsuz sonuçlanınca AYM’ye başvurdu. İlk derece mahkemelerinde kesinleşmiş 9 bin 62 dosya, Danıştay’da kesinleşmiş 5 bin 503 dosya, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nde kesinleşmiş bin 364 dosya ve bölge idare mahkemelerinde kesinleşmiş 2 bin 983 dosya Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru olarak taşındı.

6 bin 576 kişi kanun yolunu tüketmeden başvurdu

Bireysel başvuru yapabilmek için iç hukuk yollarının tüketilmesi gerekiyor. Ancak AYM’nin rakamlarına göre 6 bin 576 kişi kanun yollarını tüketmeden Yüksek Mahkeme’nin yolunu tuttu. Karar düzeltme alanında iç hukuk yolunu tüketen 9 bin 515, itirazı reddedilen 8 bin 756, temyiz yolu kapanan 13 bin 180 kişi AYM’Ye bireysel başvuru yaptı. Bu başvurulardan 15 bin 447’sinin bir önceki itiraz merci ceza yargılaması, 10 bin 155’inin hukuk yargılaması, 10 bin 58’inin idari yargı oldu.

En fazla ihlâl başvurusu adil yargılama

Anayasa Mahkemesi’ne en fazla adil yargılanma hakkının ihlâl edildiğini düşünenler bireysel başvuru yaptı. 34 bin 482 adil yargılanma başvurusunu, 9 bin 820 başvuruyla mülkiyet hakkının ihlâl edildiğini düşünenler takip etti. Kanun önünde eşitlik hakkının ihlâlini gerekçe gösteren 8 bin 66 kişi de hak ihlâli nedeniyle AYM’ye başvuruda bulundu.

Kaynak: Anayasa Mahkemesi