Sınırları uygulamadan evvel anne babalar öncelikle çocuklarına kulak vermeli ve reaksiyonlarına olumsuz da olsa gerçekçi geri bildirimler vermeye ihtimam göstermelidir. Anne babalar koydukları sonların gerçekçiliğini şu dört soru ile sınayabilir:

Sınırlar çocuğun gelişimine katkıda bulunacak mı?

Çocuk bu hudutları anlayabilir mi?

Bu hudutlar uygulanmazsa çocuk ne kaybeder?

Bu sonları kendi rahatım için mi uyguluyorum?

Prof. Dr. Yankı Yazgan Hisar Okulları’nın Türkiye’deki tüm ailelere ve eğitimcilere açık düzenlenen “Açık Kaynak” Veli Seminerlerine konuk oldu. Yazgan pandeminin tesiriyle ailelerin mana kaybı ve geleceğe ait güvensizlik duygusu yaşadığına değinerek, bu süreçte çocuklara uygulanan hudut ve kurallar sisteminde de aksaklıklar yaşandığını ekledi. Yazgan, sonların ebeveynlerin rahatlığına değil çocukların bağımsızlaşmasına hizmet etmesi gereken uygulamaları olduğuna dikkat çekti. Çocuklara özgüven kadar öbür bireylere güvenmeyi öğretmenin değerli olduğunu belirten Yazgan, uzaktan eğitim devrinde konutun ve işin konuta taşınmasıyla denetleyici rollerini ziyadesiyle benimseyen anne babalara bu yanılsamadan uzaklaşmalarını tavsiye etti. Ailelere insan olmanın temel bedellerine odaklanarak çocuklarının bağımsızlaşma seyahatlerine eşlik etmelerini öneren Prof. Dr. Yankı Yazgan, pek çok mevzuyu ele alarak yararlı tekliflerde bulundu.

Anne babalar pandemi periyodunda üstlendiği sorumlulukları tekrar okula ve öğrenciye devretmeliler

Yazgan: “Okulu konutta yaşamak öğrencilerde, ailelerde ve okul kavramında değişikliklere neden oldu. Anne-babalar hem çalışıp hem çocuğun eğitimini koordine etmeye uğraştılar. İmkansıza yakın bir misyonu görevi yerine getirmek için anne babalar büyük bir sorumlulukla uğraştılar. Aslında bizler çocukların hayatını denetim edebileceğimiz yanılsaması içindeyiz. Aileler diğerlerine güvenip devredebileceği hususlara güçlerini boşa harcamamalılar. Tüm dünyada sıhhat ve eğitim üzere alanlardaki otoriteleri temsil eden kurumlara inancın sarsıldığı bir periyottan geçiyoruz. Sıhhat sistemi aşı tahlilini üretmesine karşın bu güvensizlik devam ediyor. Okulla ilgili güvensizlikler de buna benziyor. Lakin aileler müfettişlik yerine çocuğun hayatında diğer roller oynamalarının önüne geçen bu his üzerinde düşünmeliler.”

Anne babalığın belirleyici duygusu telaş ve evham, unutmayalım geleceği değil ancak bugünü denetim edebiliriz

“Araştırmalara nazaran korku ve evham anne babalığın belirleyici duygusudur, zira şu anda olana değil sonra ne olacak üzerine odaklanır aileler. Aslında bugüne bakmalı, bugün hangi adımların atılması gerektiği üzere kolay şeylere odaklanmalıyız. Bu ‘günü kurtarmak’ üzere gözükse de aslında geleceğe hazırlayan bugünkü adımlardır. Çocukların ve gençlerin fikir sistemi yetişkinlerden farklıdır. Onlar bugünle motive olurlar. 15 yaşında bir çocuğa 30 yaşında nasıl bir iş insanı olacağıyla ilgili hayal kurmasını istemek onlar için çok uzak bir gelecektir. Biz de geleceği değil ancak bugünü denetim edebiliriz.”

Bizi bugüne getiren üniversal bedeller var, evvel konutta sonra okulda insan olmayı öğrenmeliyiz

“Okullar yaklaşık 18. Yüzyıldan beri mevcut, toplumsal devamlılığı sağlamak için kurulmuş yeni ve çağdaş bir sistemler. 1575’te yazılmış Montaigne’in denemelerini okuduğunuzda ya da dinlediğinizde ise; âlâ olmak, insanlara ziyan vermemek üzere birtakım insan olma özelliklerinde değişiklik olmadığını görüyoruz. Çağdaş teknolojiyle araçlar değişse de insan olmayla ilgili temel prensipler değişecek üzere durmuyor. O vakit okulu insan olmayı öğrendiğimiz bir yer olarak kabul etmeliyiz. Ailelere imtihan sonuçları yahut okulun sunduğu yemeklerden evvel, okullar hakkında karar verirken bu hususlara eğilmelerini öneriyorum.”

Çocuk özgüven kadar, diğerlerine da itimat duymayı öğrenirse hayatta daha rahat eder

“Aileler öbür kentte okuyan çocuklarının meskene geldiğinde yine dokuzda konutta olmasını istiyor, halbuki gençler meskenden uzaktayken aileler bu bahse müdahale edemiyor. Herkes çocuğunun özgüvenli olmasını istiyor fakat aslında diğerine güvenmeyi öğrenen bir çocuk hayatta çok daha rahat ediyor. Dünya iklim, göçler üzere birçok nedenden dolayı muteber bir yer olmaktan çıkıyor, bu yüzden hepimizin güvenmekle ilgili bir düşüncemiz var. Yeniden de kendi küçük dünyalarımızda güvenilebilir beşerler bulabiliriz, buna da muhtaçlığımız var.”

Okullar bağlantı kurarak, çocuklara ait norm dışı davranışları yönetme konusundaki maharetleri konusunda ailelere inanç vermeliler

“Aileler elbette ki çocukların nasıl bir ortamda eğitim aldığını, arkadaşlarını, öğretmenlerini ve sınıflarını görmek istiyorlar. Lakin bu parametreler daha çok bizi rahatlatan, hatta kandırılmamızı kolaylaştıran şeyler. Bu hususlarda aileler kendilerine fazla güvenmemeli. Fakat norm dışı davranışlar sergileyen çocuklar kelam konusu olduğunda dikkatli olmak gerekli, zira tüm çocukların üçte biri okul hayatı içinde bir devirde norm dışı davranış sergiliyor. Okulların bu durumları her seferinde düzgün yönetme konusunda zahmetleri olabiliyor. Bu bahiste okullar daha ayrıntılı bilgi verebilir aileleri rahatlatmak için.”

Ortaokul çağındaki çocuğunu yatağında uyutan aileler var; halbuki aileler yaşla birlikte çocuğa ait sonların değişebileceğini anlamalı ve onun bağımsızlaşmasına takviye olmalı

“Sınırlar kendimizin ve oburlarının ziyan görmesinin önüne geçen formüllerdir. Örneğin bedensel sonlar yaşla birlikte değişir. 1.5 yaşında banyosunu yaptırdığınız çocuk 15 yaşına geldiğinde tek başına kendini temizlemesine müsaade vermelisiniz. Aileler kimi vakit buna müsaade vermiyor. Ergenlerde kapıyı çalmadan içeri girmek, kendi başına banyo yapmasına müsaade vermemek üzere durumlarla karşılaşıyoruz. Çocuklarının sonlarına saygılı olduğunu söyleyen anne babaların kimileri ortaokul yaşındaki çocuklarını yatağında uyutma konusunda sonu görmezden geliyor. Oysa hudut çocuğun kendisi olma yolunda ilerlemesini sağlayan bir imkan.“

Öğretmenin çocuğuna sert davrandığını düşünen bir ebeveyninin kimi vakit kendi geçmişiyle ve kırılganlığıyla ilgili problemleri olabiliyor

“Anne babalık bize kendi hayatımız üzerinde bir kere daha düşünme fırsatı veriyor. Kendi çocukluğumuzu, okulla ve öğretmenlerimizle olan bağlarımız tekrar yaşıyoruz. Bir tercih yaparak ve takıldığımız ayrıntıların altında yaşananları fark ederek bu yılları şuurlu yaşayabiliriz. Çocuğuna sert davranıldığını düşünen bir ebeveynin kimi vakit kendi kırılganlığıyla ve geçmiş deneyimleriyle ilgili problemleri olabiliyor.”

Pandemiyle birlikte mana hissinin kaybı, ailenin uyguladığı hudutlar ve inanca dayalı kurallar sisteminde aksaklıklara neden oldu

“Pandemi hayatın sonluluğunu çok fazla aklımıza getirdi. Bu periyotta çocuğun yatma saati, oyun saatine hudutlar getirmek çok anlamsız gelmeye başladı ailelere. Kuralları uygun bir geleceğe ulaşmak için hazırlanmak üzere uyguluyorduk. Bir gelecek olduğu konusunda inancımızı kaybettiğimiz noktalarda, kendimizi neden yoruyoruz ki üzere bir duyguya, boş vermişliğe kapıldı aileler. Bu anlaşılabilir bir reaksiyondu. Bir cins nihilizm, maksat kaybı ya da tükenmişlik duygusu yaşadı anne babalar. Hayat bir çabadır ve yorucudur, o yüzden birbirimize güvenmemiz, dayanışma içinde olmamız değerlidir. Mana hissinin kaybı ve geleceğe olan inançsızlık bu sistemde aksaklıklara neden oldu.”

Sınırlar gerçeklere dayanırsa, ahenk sağlamak kolaylaşır, pandemi müfredatın sadeleştirilerek insan yetiştirme odağına kayması için bir fırsattır.

“Krizler kıymetli değişiklilerin yapılabilmesi için bir fırsattır. Pandemi devrinde müfredatın hafifletilmesi ve sadeleştirilmesi için de bir seçenek olabilirdi. Bireyin sosyo-duygusal gelişimine, insan yetiştirme odağına kaymak için de bir fırsattı. Birçok alanda kural ihlalinin sebebi o kuralların gerçekçi olmamasıdır. Çocuk ödevini yapmıyorsa, kimi vakit o ödev yapılabilir olmadığı için yapmıyor. Kuralların ve hudutlara ahenk sağlamak için onların gerçeklere dayanması; adaletli ve uygulanabilir tabanları olması değerli. Anne babalar ve yöneticiler sonlara ve kurallara bu gözle bakarsak inanır ve savunuruz.”

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı