Bilim adamlarından cep telefonu kullanımıyla ilgili hayat kurtaran altın kurallar
Cep kullanımı ile beyin tümörü bağlantısı konusunda Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından 13 ülkede yapılan araştırmanın açıklanmasına sayılı günler kaldı. Times gazetesine göre bazı ülkelerde çok ciddi risk artışı tespit edildi. Son noktayı WHO uzmanları koyacak.
Cep telefonu henüz hayatımızda 25 yıldır var olan bir teknolojik icat. Hatta Türkiye’de Turkcell ve Telsim’in kuruluşu 1994’e dayanıyor. Yani bizim için sadece 15 yıllık bir tarihi var. İlk yıllarında da hem cihazların hem de konuşma ücretlerinin pahalılığı nedeniyle herkesin erişebildiği bir teknoloji değildi. Bugün ise Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu verilerine göre, Türkiye’de sabit telefonda 17.6 milyon olan abone sayısı, mobilde yani cep telefonunda 65.7 milyona ulaştı. SMS, MMS, İnternet, 3G derken abone sayısı ve cep telefonuna bağımlılık her geçen gün çok büyük bir hızla artıyor. Ancak bir yandan da cep telefonunun sağlığa zararı konusunda iddialar korkutucu boyutlara ulaşmış durumda.
Bilim adamlarının elinde, uzun süreli cep kullanımının etkileri konusunda inceleme yapabilecekleri denek grupları çok sınırlı. İşte bu nedenle sık sık sigara-cep telefonu benzetmesi yapılıyor. İlk çıktığı zamanlarda sağlığa faydalı olduğu hatta nefesi açtığı söylenen ve reklamları da bu şekilde yapılan sigaranın daha sonra kanserojen olduğu ortaya çıkmıştı. Şimdi cep telefonunu çok masum bir icat olarak gösteren araştırmaların da ileride bilim dünyasının acı bir tebessümle bakacağı belgeler olmasından korkuluyor.
İşte bu konudaki nihai kararı ise dünyanın bir numaralı sağlık otoritesi Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ-WHO) verecek. WHO’nun dünya genelindeki 13 ülkede yaptırdığı tarihin en büyük cep telefonu sağlığı araştırmasının sonuçları önümüzdeki haftalarda açıklanacak. Ancak tüm bilim dünyasının ilgiyle izlediği araştırmadan ilk bilgiler basına sızmaya başladı bile. Times gazetesinin haberine göre sayısı konusunda kesin bilgi verilmese de 13 ülkeden bazılarında sık cep telefonu kullanımı ile beyin tümörü oluşumu konusunda ciddi verilere ulaşıldı. İngiltere’nin de aralarında olduğu bazı ülkelerde ise bağlantı saptanamadı. İşte bu çelişkili sonuçlar nedeniyle karar WHO’nun bilim kuruluna düşecek.
1 SANTİM SİZİ KURTARIR
Dünyanın önde gelen bilim adamları değişik ülkelerdeki bu değişik verileri değerlendirerek cep telefonu kullanımı konusunda bilim dünyası tarafından referans olarak kabul edilecek kararlarını açıklayacaklar. Bu kararın ya önümüzdeki hafta ya da ondan sonraki hafta çıkması bekleniyor. Ancak bu karar öncesinde ABD’li ve Güney Koreli bilim adamları tarafından ortak yapılan bir araştırma Journal of Clinical Oncology bilim dergisinde yayınlandı ve endişe uyandırdı. Bilim adamları özellikle 10 yıllık cep telefonu kullanımı sonucunda beyin tümörü oluşumu riskinin arttığını kesin olarak tespit ettiklerini açıkladı. WHO’nun kararı öncesinde cep güvenliği araştırmalarını değerlendiren Bristol Üniversitesi profesörü Alan Preece, “10 yıldan bu yana elektromanyetik dalgaların insan sağlığı üzerindeki etkisini inceliyorum. Cep telefonunun yaydığı radyasyonun tümör oluşumuna yol açmayacağı tezinin dayanağı yok” ifadesini kullandı ve tüketicileri cep telefonlarının yaydığı elektromanyetik dalgayı belirten SAR seviyesi düşük cihazları tercih etmelerini önerdi. Profesör Preece’in en önemli uyarısı ise şu: “Cep’le konuşurken telefonu kulağınıza dayamak yerine 1 santim uzak tutarsanız beynin etkilenme riski 10 kat hafiflemiş olur.”
UZAKTA TUTMA TÜMÖR RİSKİNİ AZALTIYOR
Cep telefonu ve tümör oluşumu konusunda WHO’nun vereceği karardan önce en kapsamlı araştırma Uluslararası Kanser Araştırma Merkezi (CIRC) tarafından yapıldı. Le Soir gazetesinin geçtiğimiz yıl, “Cep telefonu kanser yapıyor” manşetiyle verdiği habere göre CIRC’nin 13 ülkede yaptığı çalışma bu konudaki bilimsel verilerin “oldukça endişe verici” olduğunu gösterdi. Buna göre 10 yıl ve üzeri süreyle cep telefonu kullanan kişiler için kansere yakalanma olasılığı büyük miktarda artıyor. Yaygın 4 kanser türü içinde özellikle beyin kanseri konusunda somut verilere ulaşıldı.
Uzmanlar, telefonun kulağa götürüldüğü tarafta tümör oluşma riskinin yüzde 120’ye varan oranlarda yükseldiğini belirledi. Yine geçtiğimiz yıl Amerika’nın önde gelen 3 beyin cerrahı CNN’de Larry King Show’a konuk olarak “cep telefonu sigaradan daha zararlı olabilir. Cep telefonu kullanan 3 milyar kişi büyük risk altında” uyarısını yaptı.
2007 yılında kanser konusunda uzman 19 onkolog Fransız Journal du Dumanche gazetesine iki tam sayfalık açıklamada “cep tehlikesine dikkat” çağrısı yaptı. Fransız onkolog Thierry Bouillet, “Bugün, 50 yıl önce asbest ve sigara için oluşan durumun aynısıyla karşı karşıyayız. Ya hiçbir şey yapmayacağız ve riski kabul edeceğiz ya da endişe verici bazı bilimsel kanıtları kabulleneceğiz” dedi. İsveçli bilim adamları tarafından yapılan ve “10 yıl sonunda beynin cep telefonu kullanılan tarafında tümör oluşma riski 2 kat artıyor” sonucuna varılan araştırmayı not etti.
CEPLERİN KARNESİ
Ceplerin yaydığı radyasyon SAR seviyesi denilen bir sayısal veri ile ölçülüyor. SAR seviyesi 2 ve altındaki cihazlar güvenli kabul ediliyor. Ancak 2’ye yakın cihazlar riskli diye nitelendiriliyor.
Yüksek radyasyon
* Sony-Ericsson Satio: 1.58 W/kg
* LG Crystal GD900: 1.47 W/kg
* Nokia 1661: 1.38 W/kg
* BlackBerry Bold 9700: 1.36 W/kg
* HTC Tattoo: 1.25 W/kg
Orta radyasyon
* Apple iPhone 3GS: 1.1 W/kg
* Nokia 6303: 1.15 W/kg
* Cookie KP500: 1.02 W/kg
* Nokia 5800 0.97 W/kg
* Samsung Genio Touch: 2.75 W/kg
* Samsung ToccoLite: 0.54 W/kg
* Samsung Jet: 0.52 W/kg
Düşük radyasyon
* Motorola Aura R1: 0.32 W/kg
* BlackBerry 8700g: 0.24 W/kg
* Samsung SGH-F210 0.2 W/kg
* Samsung SGH-G800: 0.19 W/kg
* Samsung SHG-X830: 0.119 W/kg
Cep telefonunun insan vücuduna etkileri ABD’deki Cetecom adlı laboratuvarda inceleniyor. Burada uzun süre cep’i kulakta tutmanın yarattığı manyetik etkilerin yanısıra telefonu tutuş tarzından kaynaklanan eklem sorunları da inceleniyor. Bu etkilerin incelenmesi için kullanılan insana çok yakın bir dokuya sahip mankenler bilgisayara bağlı olarak sürekli izleniyor. Değişik telefonların sıcaklık ve radyasyon etkileri listeleniyor.
KONUŞMAYAN VE KONUŞAN
Cep telefonundan yayılan sinyaller, beyin hücrelerindeki moleküllerde fiziksel bir değişim yaratmıyor ancak tireşime sebep oluyor. Bu titreşim de telefonun tutulduğu kulak ve çevresinde ısınmaya bağlı olarak kendini belli ediyor. Bilim adamları bu titreşimlerin zararı konusunda henüz kesin bir bilgiye sahip değil.
ÇOCUK BEYNİNİ BÖYLE ETKİLİYOR
Cep telefonu tarafından yayılan elektromanyetik dalgaların çocukları nasıl etkilediği MR görüntüleriyle de belirlendi. 5 yaşındaki bir çocuk cep telefonuyla konuştuğunda beyninin çok büyük bir kısmı dalgaya maruz kalırken, 10 yaşındaki bir çocukta bu etkinin yarısı, yetişkin bir insanda ise çok sınırlı etki görülüyor.