sosyal fobi başka insanların gözünden; gülünç, tuhaf ve utanç verici olarak görünmekten duyulan kaygı ve bu kaygının neden olduğunu sosyal ortamlarda kaçınma sürecidir. Sosyal fobisi olan bireyler konuşurken, yemek yerken, yürürken kaygılı olurlar. Kaygılarının belli olmasından ve bu süreçte kızarmak terlemek gibi durumların ortaya çıkmasından utanırlar.

Sosyal fobisi olan bireyler yaşadıkları durumu şu şekilde ifade ederler:

Sosyal ortamlarda büyük bir utanç duyuyorum, bazen ölecekmiş gibi olduğunu hissettiğim oluyor. Bulunduğum ortamdan kaçıp gitmek istiyor ve ortamdaki insanları yeniden görmek istemiyorum.

Sosyal fobisi olan kişilerin dikkati aynı ortamda bulundukları kişilerin zihnindedir.Sürekli olarak onlar tarafından nasıl görüldüklerini, nasıl değerlendirildiklerini düşünür ve kendi davranışlarını, ses tonlarını, beden dillerini kontrol ederler.

Sosyal Fobi Görülme Sıklığı Nedir?

Kişilerin psikolojik süreçlerinde en sık gözlemlenen problemlerden biri sosyal fobidir. Ülkemizde ortalama on kişiden birinde sosyal fobi gözlemlenmektedir. Araştırmalara incelediğimizde bu oranın üniversite öğrencilerinde %24 olduğunu görmekteyiz. Sosyal fobinin bu dönemde daha sık görüldüğünü söyleyebiliriz.

Sosyal Fobi Nasıl Oluşur?

Sosyal fobilerin oluşum sürecinde birçok faktör etkilidir.

Genetik yatkınlık

Hayatın içerisindeki sıkıntı verici olaylar (ayrılık, bir yakının kaybı)

Bireysel özellikler

Ebeveynlerin duygu dilini anlamaması ancak aşırı korumacı ve kontrolcü olan bir yetiştirme modelinin olması

Diğer kişilerde yaşanan kötü tecrübeler (dışlanmak, alay edilmek, aşağılanmak)

Sosyal Fobinin Belirtileri Nelerdir?

Kişi rahatsızlık duyduğu bir olayla karşılaştığı anda vücudunda farklı belirtilerin ortaya ÇIKTIĞINI gözlemler. Nefes kesilmesi, yüz kızarması, titreme, terleme, çarpıntı, nefes darlığı, mide bağırsak sisteminde rahatsızlık gibi belirtiler yaşanabilir. Bu sırada zihin içinde bulunulan duruma karşı belli başlı yorumlarda bulunur. Kişinin düşünceleri ‘mükemmel olmalıyım, hata yapmamalıyım, kaygılı olduğumu belli etmemeliyim, kusursuz görünmeliyim, güçsüzüm, yetersizim, beğeniyorum, çirkinim’ gibi cümleleri içerebilir. Tüm bu bahsettiğimiz belirtileri ve düşünceleri yaşayan kişiler kaçınma davranışları sergilerler. Bu davranışlar; göz temasından kaçırma, korkulan ortamı terketme, kaygı duyulan yere girememe şeklinde gözlemlenir.

Gözlemlenen diğer durumlar ise şunlardır:

Toplum içinde yemek yiyememek,

Başkaları tarafından izlenirken bir şey yapamamak,

Toplum içinde telefonla görüşememek,

Yetkili biriyle konuşamamak,

Kalabalığa hitap edememek,

Kalabalığın varolduğu odaya girememek,

Hazırlıksız konuşma yapamamak,

Yabancı birine düşüncelerinden bahsedememek,

Genel tuvaletleri kullanamamak,

İlişki başlangıçlarında bulunmamak,

Eksik para üstünün tamamını alamamak.

Sosyal Fobiler Nasıl Tedavi Edilir? 

Tedavi sürecinde terapi yöntemleri ve ilaç kullanımı en yaygın olan 2 yöntemdir. Son yıllarda yapılan çalışmalar göstermiştir ki bu tarz kaygı problemleri i̇laçsız şekilde tedavi edebilmektedir. Bu anlamda bilişsel davranışçı terapiler kişinin sürece dair farklılık kazanması noktasında önemli bir çözüm yöntemidir. Son yıllarda ülkemizde de kullanılmaya başlanan üçüncü nesil terapi yöntemleri yüksek oranda faydalı olmaktadır.

Ne Yapmalıyım?

Her problemde olduğu gibi ilk adım bir problemin yaşandığını fark ediyor olmaktır. Tedavi başvurunun yapıldığı ilk anda itibaren başlar.

 Toplumumuz içerisinde efendilik kavramı bu problemi normalleştirilmesine ve yüceltilmesini sağlar. Oysa kişiler bu süreçte arkadaşlarından, yeteneklerinden, doyum aldıkları hayatlarından gitgide uzaklaşırlar. Önemli olan problemi farkedip profesyonel bir bakış açısıyla konuyu değerlendiriyor olmaktır. Tıkanmış hissettiğiniz süreçlerde ruh sağlığı profesyonellerine başvurabilirsiniz.