Boy kısalığının en sık görülen nedenlerinden birinin tiroid hormonu eksikliği (hipotiroidizm) olduğunu belirten Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak, doğuştan gelen ya da ilerleyen periyotlarda gelişebilecek bu sorunu tespit etmek için kolay bir kan testinin kâfi olabildiğini hatırlattı.
Çocuğun yaşı ve cinsiyetine nazaran uzunluğunun olağan büyüme eğrilerinin alt hududunun altında olması uzunluk kısalığı olarak tanımlanıyor. Ebeveynlerin bu durumu meskende yapacakları ölçümlerle tespit etmelerinin güç olduğunu ve gerçek sonuçlar vermeyebileceğini söyleyen Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak, uzunluk kısalığı ve altta yatan nedenlerle ilgili ailelere değerli bilgiler verdi.
Büyüme eğrilerinde 3 ile 97 persentil ortasının olağan kabul edildiğini ve boyun yaşa ve cinsiyete nazaran 3 persentilin altında olması durumunun ise kısa uzunluk olarak tanımlandığını söyleyen Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak kelamlarına şöyle devam etti:
“Evde yapılan ölçümler çok gerçek bilgi vermeyebilir. O nedenle çocukların rutin denetimlerinde uzunluklarının ve kilolarının ölçülmesi ve izlemi uygundur. Yıllık uzunluk artışının o yaşa nazaran olağandan az olması durumunda büyüme suratı yetersiz olarak kıymetlendirilir. Boyun nizamlı aralıklarla takip edilmesi ile uzunluk kısalığı erken teşhis alabilir.”
ÇOCUKLARIN YILDA KAÇ SANTİM UZAMASI OLAĞAN?
Çocukların yaşlara nazaran uzaması gereken makul ölçüleri olduğunu hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak, “İlk bir yılda çocuğun 25 santim, ikinci yılda 12 santim, 2 ve 4 yaş ortasında yılda ortalama 6-8 santim, 4 yaş ile ergenliğe kadar olan periyotta de yılda ortalama 5 santim uzaması gerekiyor. Ergenlikten sonra yılda ortalama 8 ila 10 santim uzunluk uzamasını bekliyoruz. Bu uzamaları göstermeyen çocukların uzunluk kısalığı var mı? diye incelenmesi gerekiyor” sözlerini kullandı.
HORMONAL NEDENLER DE SIK GÖRÜLÜYOR
Çocuklarda uzunluk kısalığının birçok nedeni olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Sağsak, çocuklarda uzunluk kısalığına neden olan faktörlerle ilgili şu bilgileri verdi: “Ailesel uzunluk kısalığı hastalık olarak sınıflanmayan uzunluk kısalığı içinde yer alır. Anne ve babanın uzunluğu kısadır lakin çocuğun büyüme suratı olağandır. Çocuğun erişkin yaştaki uzunluğunu kestirim etmek için anne ve babasının uzunlukları göz önünde tutulur. Ailesel uzunluk kısalığında çocuk bu amaç boya ulaşır. Lakin anne ve baba çok kısaysa anne ve babada kalıtsal bir hastalık olup olmadığının araştırılması gerekir.
Hastalık olarak sınıflanmayan uzunluk kısalığının öbür bir nedeni de ergenliğin gecikmesine bağlı görülen uzunluk kısalığıdır (Yapısal büyüme ve ergenlik gecikmesi). Bilhassa erkeklerde görülür. Bu çocukların 3-4 yaşına kadar sağlıklı uzadığı, bu yaştan sonra uzunluklarının olağanın altında kaldığı görülür. Bu çocukların da uzama suratları olağandır. Fakat ergenlik geciktiği için uzama daha az olur. Ergenliğin başlaması ile büyüme hızlanır ve erişkin uzunluk öngörülen gaye boya ulaşır.”
Boy kısalığının nedenlerinden birinin de hormonal nedenler olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak, “En sık hipotiroidiyi görüyoruz. Yani tiroid hormonlarının azlığı. Doğuştan ya da ilerleyen devirlerde saptanabilen bu durumu bir kan testiyle tespit etmem mümkün. Kıymetli olan vaktinde tabibe ulaşmak.”
KAN TESTİYLE TEŞHİS KONULABİLİR
Büyüme hormonunun büyümeyi direkt etkileyen bir hormon olduğunu hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak, “Eksikliği, doğuştan olabileceği üzere ileriki yaşlarda ortaya çıkabilir. Yapacağımız kimi testlerle çocukta büyüme hormonunun eksik olup olmadığı saptanabilir ve sonrasında tedavi edilebilmektedir. Fakat tedavisi uzun yıllar sürebilir. Bu nedenle sabırlı olmak gerekir” dedi.
EPİFİZLER KAPANMADAN EVVEL ERKEN DEVİRDE TEDAVİ ŞART!
Hormonal eksikliği olan çocuklarda yalnızca spor ve beslenme ile maksat boya ulaşmanın mümkün olmadığının altını çizen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak, şu bilgileri ekledi: “Öncelikle altta yatan bir hastalık varsa onun tedavi edilmesi gerekir. Tedavinin de “Epifiz” ismini verdiğimiz büyüme plaklarının kapanmadan evvel yapılması gerekir. Zira plaklar kapandıktan sonra uzama durur. Ergenliğe girdikten sonra uzunluk uzaması azalacağı için tedavilerle istediğimiz cevabı alamayabiliriz. Bu nedenle erken müdahale için çocuk doktorlarına başvurmak gerekir. Denetimlerde çocuğun uzunluk ve kilosu ölçülür ve uzama suratı kıymetlendirilir. Yaş ve cinsiyetine nazaran uzunluk kısa yahut uzama suratı yetersizse çocuk endokrinoloğuna yönlendirilir.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı