1 Aralık Dünya AIDS Günü’nde HIV ile yaşayanların sesini duyurmayı amaçlayan CİSÜ, sivil toplum kuruluşları, uzmanlar, aktivistleri bir ortaya getirdi. Aktiflikte HIV alanında hala birçok önyargının olduğuna dikkat çekilirken, COVID-19 salgını sebebiyle teşhis ve tedavi süreçlerinin zorlaştığı belirtildi.
Cinsel Sağlık&Üreme Sıhhati Hakları Platformu (CİSÜ), 1 Aralık Dünya AIDS Günü sebebiyle Türkiye’de HIV ile yaşamak, HIV siyasetleri ve dayanak sistemlerinin ele alındığı iki gün süren bir toplantı gerçekleştirdi. CİSÜ Cinsel Yollarla Bulaşan Enfeksiyonlar (CYBE) Çalışma Grubu’nun öncü olduğu aktiflikte konuşan SPoD HIV Çalışmaları Ünite GönüllüsüOğuzhan Uzun, “Mevcut çalışmalar ve dernekler HIV’i halka anlatma konusunda ve HIV ile yaşayan LGBTİ+’ları temsil etmekte geride kaldı” dedi. Olumlu Hayat Derneği’nden Mehmetcan Yazıcıoğlu da HIV ile yaşayan bireylerde pandemiye ait tasaların yüksek düzeyde olduğunu belirtirken, bu süreçte toplumsal hizmet kuruluşlarındaki farklı uygulamalar ve meslek elemanlarının bilgi eksiğinin de zorlayıcı olduğunu tabir etti.
AIDS’le Savaşım Derneği, Pozitif-iz Derneği, Kırmızı Kurdele, Müspet Dayanışma, Müspet Ömür, 17 Mayıs Derneği, Kırmızı Şemsiye ve SPoD kuruluşlarından iştirakçilerin konuşmaları ile gerçekleştirilen toplantının açılış konuşmasını yapanSPoD HIV çalışmaları gönüllüsü Tankut Atuk, CİSÜ CYBE Çalışma Kümesi olarak; “Özne Odaklı HIV Etkinlikleri” ile özneleri merkeze alan, öznelerin tecrübe ve gereksinimlerini temel alan, öznelere alan açan bir HIV aktifliği yaparak, HIV üzerine konuşmak ve düşünmek, HIV’i toplum sıhhati ve biyomedikal boyutundan çıkarıp gerçek hayatlara indirgemeyi amaçladıklarını lisana getirdi. SPoD HIV Çalışmaları Ünite Gönüllüsü Oğuzhan Uzun ise mevcut çalışmaların ve derneklerin HIV’i halka anlatma konusunda geride kaldığını söz ederek, “HIV konusundaki çok ilkel niyetlerin hala gündemde olması geride olduğumuzun göstergesi… Bunu daha çok lisanlandırma ve konuşmaya çaba etmeliyiz ki HIV ile yaşayanlar için bir şeyler yapıyor olabilelim” dedi.
HIV konusunda ilkel niyetler hâkim
SPoD HIV Çalışmaları Ünite Sorumlusu Oğuzhan Nuh ise toplumsal medyada HIV ile ilgili ortaya atılan toplumsal medya paylaşımlarının vakit zaman HIV tanısı almış insanları olumsuz etkileyebileceğine değinerek, “İnsanların yazdıkları yanlış bilgilerin düzeltilmesi ya da bu bilgilerin yayılmasının önlenmesi için HIV aktivizminin daha çok lisanlandırılması ve tabir edilmesi gerekiyor. Bu noktada telaffuz yalnızca bir telaffuz olarak kalmıyor. Bu cins telaffuzlar, dezavantajlı kümelerde daha yıkıcı bir tesir bırakabiliyor” diye konuştu.
Pandemi teşhis&tedaviyi zorlaştırdı
Pozitif Ömür Derneği’nden Mehmetcan Yazıcıoğlu psikososyal takviye sürecinde karşılaşılan zorlukların temelinde COVID 19’un geldiğini kaydetti. HIV ile yaşayan bireylerde pandemiye ait kaygıların yüksek düzeyde olduğunu aktaran Yazıcıoğlu, bu süreçte toplumsal hizmet kuruluşlarındaki farklı uygulamalar ve meslek elemanlarının bilgi eksiğinin de zorlayıcı olduğunu tabir etti. Medula sisteminin değişmesi sonucu, ferdî bilgilerin artık yalnızca mahkeme kararıyla gizlenebilir hale getirildiğini vurgulayan Yazıcıoğlu, “Pozitif Hayat Derneği, bu genelgenin iptaline yönelik bir dava açtı. Tedaviye erişim istikametinden sorunlar ile karşılaşılıyor” dedi.
“Çoğulcu, hak temelli bir telaffuz geliştiriyoruz”
AIDS’le Savaşım Derneği’nden Prof. Dr. Tuğrul Erbaydar, Sıhhat Bakanlığı’nı HIV ile uğraş alanında telaffuz geliştirme, toplumla ilgiler, HIV ile yaşayanlara yaklaşım konusunda bugüne dek olumlu tarafta etkilediklerini aktardı. Vakit içinde salt meslek örgütü olmaktan çıkıp çalışma kümeleri kuran, hibrit bir dernek haline geldiklerini belirten Erbaydar, “20 vilayette örgütlendik ve International Council of AIDS Service Organization, European Council of AIDS Service Organization üzere milletlerarası birliklere üye olduk. Ülke çapında üye sayımız 650’ye ulaştı. Olumlu, çoğulcu, hak temelli bir telaffuzun geliştirilmesi için çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi.
Akran danışmanlığına muhtaçlık duyuluyor
Pozitif-iz Derneği’nden Çiğdem Şimşek, HIV tanısı almış şahıslar ve yakınlarının muhtaçlık duyabilecekleri hem fizikî hem toplumsal olarak dayanak ve danışmanlık hizmetlerini üretmenin kıymetini vurgulayarak, “Alanda en çok akran danışmanlığına muhtaçlık var. HIV alanının sac ayağında dayanak, savunuculuk, farkındalık var. Bu üçü birbirine giriyor. Farkındalık olmadan savunuculuk yapamıyorsun. Kapasite geliştirme eğitimleri düzenlenmeli ve şiddetsiz lisanın geliştirilmesine kıymet vermeliyiz” diye konuştu.
Pozitif Dayanışma Derneği’nden Oğulcan Yediveren ise Türkiye’de HIV’e dair önyargılar toplumsal önyargılarla iç içe geçmiş durumda olduğunu belirterek, şunları söyledi: “LGBTİ+lara karşı ayrımcı bakış açıları, uyuşturucu kullananlara karşı önyargılarla kesişebiliyor. HIV ile yaşayanların birinci olarak “bilgiye erişmesi”, ikinci olarak “duygusal destek” almaları çok değerli. Bilhassa beşerler teşhis aldıktan sonra pek çok telaşa sahip olabiliyor. Akran danışmanı el kitabı” hazırlandı, şu anda ‘HIV ayrımsız lisan kılavuzu’ üstüne çalışılıyor.”
Kadınlar danışmanlık almakta çekimser
Pozitif-iz Derneği’nden Başkan Bora da bilhassa pandemi periyodunda tüm enfeksiyon uzmanlarının COVID’e yönelmesinden ötürü randevu almakta zahmet çekildiğine değinerek, “Bu periyotta özne dernekleri birebir halde çalıştı ve tabiplerle danışanlar ortasında bir köprü oluşturdu. HIV ile yaşayanların toplumsal hayatta karşılaştıkları öteki bireylerden uğradıkları ayrımcılıklarla alakalı meseleleri var” diye konuştu. Danışanların büyük çoğunluğunun erkek olduğunu lisana getiren Boru, “Maalesef bayanlar danışmanlık almak konusunda çekinceli davranabiliyor. Ve biliyoruz ki bayanlar en geç teşhis alan gruptalar” tabirini kullandı. 17 Mayıs Derneği’nden Defne Hoş, HIV ile yaşayan LGBTİ+ların kendilerini inançta hissedecekleri açılabileceği, konuşabileceği mecraların yaygınlaşması gerektiğini vurgulayarak, HIV ile yaşayanlara yönelik psikososyal dayanakların de kamu siyasetlerine dahil edilmesi gerektiğinin altını çizdi. Hoş, “Sağlık çalışanının gerçekleştirdiği ayrımcı uygulamaların büsbütün önüne geçilmeli ve hasta haklarıyla ilgili kapsamlı çalışma yapılmalı” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı