Şizofreni tedavisinde bakım verenlerin rolü, multidisipliner bir yaklaşımın ayrılmaz bir kesimidir. Hastaneden taburcu olduktan sonra şizofreni hastalarının %65-75’i meskenlerine döner ve akrabaları tarafından bakılır. Tedavi sürecinde, hastaların bakımını üstlenen bireylerin rolü, hastalığın yönetilmesinde ve uzun vadeli başarıda kritik rol oynamaktadır.
ABDİ İbrahim Otsuka Medikal Yöneticiliği, şizofreni tedavisinde, hastaya bakım verenlerin rolüne ve kıymetine dair çarpıcı bilgiler derledi.
Şizofreni, düzgünleşme ve nüksetme ortasında gidip gelen, öz bakım, iş ve kişilerarası bağlar üzere alanlarda fonksiyonelliği bozan uzun vadeli bir akıl hastalığıdır.(1)
Hastaneden taburcu olduktan sonra şizofreni hastalarının %65-75’i konutlarına döner ve akrabaları tarafından bakılır.(2) Tedavi sürecinde, hastaların bakımını üstlenen bireylerin rolü, hastalığın yönetilmesinde ve uzun vadeli başarıda kritik bir faktördür.
Hastalar günlük ömür aktivitelerinde bakım verenlere epeyce bağımlıdır.(3) Bu da konut programlarının ve aile rutinlerinin yine düzenlenmesini gerektirirken, bakım veren yükünün artmasına neden olur.(4)
Öznel ve objektif yük
Şizofreni hastalarında bakım verme yükü objektif ve öznel yük olarak kategorize edilmiştir. Objektif yük, hastalığın bakıcı üzerindeki ekonomik kayıplar, aile çatışmaları ve cümbüş yahut toplumsal aktiviteler için azalan vakit üzere tesirlerini içerir. Öznel yük ise bakım verenin bu süreçte suçluluk algısı, utanç ya da öbürleri tarafından küçümsenme hisleri üzere muhtemel ruhsal kahırlarını ve maruz kaldığı duygusal baskıyı tabir eder.(5)
Şizofreni hastalarının yaklaşık %60’ı tedavi rejimlerini takip etmemektedir; bu da ilaca direnç, hastalığın nüksetmesi, güzelleşme ve hastaneye yatışların artması üzere hastalık seyrini etkileyen sıkıntılara yol açmaktadır. Tedavi ahenginin bu hastalarda fonksiyonelliği arttırdığı ve bakım verenlerin yükünü azalttığı gösterilmiştir.
Uzun tesirli enjekte edilebilir antipsikotik tedaviler
Yetersiz tedavi ahengi, şizofreni hastalarının nüks yahut hastaneye yatış riskinin artması ve münasebetiyle bakıcının üstlendiği yükün artması dahil olmak üzere olumsuz sonuçlara yer hazırlayabilir.(6)
Uzun tesirli enjekte edilebilir antipsikotik tedaviler, şizofreni hastalarının günlük oral antipsikotik ilaç alma muhtaçlığının üstesinden gelmek için geliştirilmiştir. Bu çeşit tedaviler, tedavinin devamlılığını artıran, hasta sonuçlarını güzelleştirme ve akabinde bakıcı yükünü azaltma potansiyeline sahip kıymetli bir tedavi seçeneğidir. Uzun tesirli enjekte edilebilir antipsikotik tedaviler hastaların, bakıcıların ve tabiplerin ilaç alma konusundaki günlük hatırlatmalardan psikososyal tedavi, unsur bağımlılığı tedavisi, sigarayı bırakma, sıhhatin sürdürülmesi ve mesleksel rehabilitasyon üzere hasta sıhhatinin öteki değerli taraflarına odaklanmalarını sağlar.(7)
Rehabilitasyon hizmetleri ile artan hayat kalitesi
Empatik bağlantı ve dayanak, hastaların duygusal ve toplumsal zorluklarla baş etmelerine yardımcı olabilir. Bakım verenler birebir vakitte hastaların ömür kalitesini artırmak için rehabilitasyon hizmetlerine yönlendirebilirler. Mesleksel rehabilitasyon ve toplumsal maharet eğitimi, hastaların toplumlarına entegrasyonunu destekleyebilir.
Sonuç olarak, şizofreni tedavisinde bakım verenlerin rolü, multidisipliner bir yaklaşımın ayrılmaz bir modülüdür. Bilimsel literatür, bireyin sıhhat ekosistemindeki bu takviye ağının, şizofreni idaresi ve hastanın ömür kalitesi üzerinde kıymetli bir tesiri olduğunu doğrulamaktadır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı