Daha karanlık ve bulutlu günlerin artmasıyla güneş ışınlarıyla temasımız azaldı. Havaların soğuması ve günlerin giderek kısalmasıyla birlikte isteksiz ve keyifsiz hissetmeye başladık. ‘Kış bunalımı’ yahut ‘kış hüznü’ (winter blues) olarak bilinen bu durum, ekseriyetle kasım aylarında başlıyor ve kış mevsimi sona erene kadar devam edebiliyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Ruhsal Danışmanlık Merkezi Müdürü ve Psikoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Zeynep Maçkalı kış buhranı yaşayan bireyler için tekliflerde bulundu
Sonbahardan kış mevsimine geçişle birlikte, güneşten alabildiğimiz ışınların azalmasıyla bedenimizdeki hormonal sistemde de değişimler olur. Daha az güneş ışığı, ruh halimizi, iştahımızı ve uyku sistemimizi etkileyen serotonin isimli hormonun bedenimizde daha az salgılanmasına sebep olur, bu da daha çökkün hissetmemize.
Özellikle Kuzey yarımkürede kış aylarında çabucak hemen üç şahıstan birinde görülebildiği söylenen kış bunalımı/hüznünün yaygınlığının yüzde 10-15 ortasında olduğunu aktaran İstanbul Bilgi Üniversitesi Ruhsal Danışmanlık Merkezi Müdürü ve Psikoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Zeynep Maçkalı kış buhranı yaşayan şahıslar için tekliflerini sıraladı. Maçkalı; “Gün ışığının ayrıyeten uyku-uyanıklık döngümüzü etkileyen içsel saatimiz (sirkadyen ritmimiz) üzerinde de tesiri vardır. Bu ritmi istikrarda tutabilmek için, hafta boyunca birebir vakitte yatıp birebir vakitte kalkmaya çaba etmek, yemek tertibinde de benzeri bir nizamı gözetmek değerlidir. Kış bunalımında/hüznünde kış ayları boyunca hissedilen hüzün ve kimi vakit badire hali daha barizdir. Istırap, keyifsizlik üzere hislerle baş etmek için alkole yönelmemek de bu ritmin istikrarda kalabilmesi bakımından yapılabilecekler ortasında. Alkol, hudut sistemi üzerinde baskılayıcı bir tesire sahip olduğundan, alkol alındıktan bir mühlet sonra daha makus hissedebiliriz. Ayrıyeten uyku kalitesini de düşürdüğünden, alkol alındıktan sonraki günlerde, (alınan alkolün ölçüsüne da bağlı olarak) gün uzunluğu uyku gereksinimi olabilir. Uykuya dalmakta zorluk ile uyku sistemindeki değişiklik, sabahları yataktan çıkmakta da zorluğa dönüşebilir. Kış buhranı yaşarken, kişi kendisini keyifsiz hissetse dahi, yapması gereken gündelik işlerini, kimi vakit sıkıntı da olsa, tamamlayabildiğinde, hissedilen memnuniyet ruhsal gücün tekrar kazanılması sürecinde önemli” dedi.
Kış buhranının belirtileri nedir?
Kış buhranı yaşayan şahıslar ekseriyetle geceleri uykuya dalmakta zorluk çekerler. İştahlarında değişim olabilir, ağır karbonhidrat içeren çikolata, makarna, pasta üzere besinlere yönelme eğilimleri olur ve kilo alımı yaşayabilirler. Ayrıyeten devamlı yorgun hissetmekten ve güçlerinin düşük olduğundan da bahsederler.
Kış buhranı yaşayanlar için öneriler
İstanbul Bilgi Üniversitesi Ruhsal Danışmanlık Merkezi Müdürü ve Psikoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Zeynep Maçkalı kış buhranıyla baş etme yollarını şöyle özetliyor:
- En değerlisi, ömür sisteminize dikkat etmelisiniz. Sirkadyen ritmin istikrarını korumak için, birebir saatte yatıp birebir saatlerde kalkmaya uğraş etmek, tertipli ve istikrarlı beslenme birinci akla gelenler olacaktır.
- Olabildiğince güneş ışığı almaya çalışmak, sistemli idman yapmak, gün içinde hareket etmenizi sebep olacak şeyler yaratmak, örneğin köpeğinizi gezdirmek yahut bulaşıkları makineye kaldırırken yahut bulaşıkları yıkarken müzik dinleyip dans etmek, kendinizi daha yeterli hissetmenize yardımcı olacaktır.
- Sevdiğiniz, yanında rahat hissettiğiniz beşerlerle vakit geçirmek, en azından buna çaba etmek de ruh haliniz üzerinde olumlu bir tesir uyandıracaktır.
- Yaşam sisteminizde yaptığınız değişiklikleri sürdürebilmeniz için size yeterli gelen şeylerin neler olduğu üzerine düşünmeniz de farklı günlerde farklı denemeler yapabilmeniz için imkan sağlayacaktır.
- Bazı günler kendimizi daha isteksiz, daha az enerjik hissetmemiz olağandır. Fakat bu durum en az iki hafta boyunca her gün devam ediyorsa, kişi olağanda yapmayı sevdiği aktivitelere dair motivasyon hissedemiyorsa ve hayattan zevk alamama üzere şikayetler yılın daima birebir devrinde (özellikle kış aylarında) oluyorsa, bir ruh sıhhati uzmanıyla görüşülmesi uygun olacaktır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı