Dünyada bayanlarda görülen her beş kanserden birini jinekolojik kanserler oluşturuyor. Jinekolojik kanserler her yıl kabaca bir milyon bayanda teşhis ediliyor ve yüzbinlerce mevte neden olabiliyor. Rahim, yumurtalık ve rahim ağzı kanserleri, jinekolojik kanserlerin yüzde 95 üzere büyük bir oranını kapsıyor. Ülkemizde de sık görülen jinekolojik kanserlerde vefat oranı yüksek olsa da aslında erken teşhis ve tedavi hayat kurtarıyor! Acıbadem Ataşehir Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Jinekolojik Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Fuat Demirci, her  yıl nizamlı olarak yapılan jinekolojik muayenelerin bayan kanserlerinin önlenmesinde yahut erken teşhis edilmesinde en kıymetli faktörü oluşturduğuna dikkat çekerek, “Bu nedenle, her bayanın hiçbir yakınması olmasa dahi 21 yaşından itibaren jinekolojik muayene yaptırmayı ihmal etmemesi gerekiyor. Ayrıyeten adet tertibinde değişiklik, olağandışı kanama, ağrı, akıntı ve bağ sırasında oluşan kanamalarda kesinlikle tabibe başvurulmalı. Bunların yanı sıra jinekolojik kanserlere yol açan risk faktörlerinin bilinmesi ve bu istikamette tedbir alınması ehemmiyet taşıyor. Bu üç faktör jinekolojik kanserlerde hayat kurtarıyor” diyor.

RAHİM KANSERİ

Rahmin iç dokusundan kaynaklanan ve ekseriyetle menopozdan sonra oluşan rahim kanseri erken periyotta tespit edilebilen bir hastalık. Ülkemizde yumurtalık ve rahim ağzı kanserinden daha sık görülen rahim kanserinin tedavisine erken periyotta başlandığında muvaffakiyet oranı epeyce yükseliyor. 

Belirtileri: Menopoz devrinde oluşan vajinal kanama, adet gören bayanlarda ise sistemsiz kanamalar ve orta kanamalar, rahim kanserinin tipik belirtilerini oluşturuyor.  

Erken teşhis için: Rahim kanseri hastaların yüzde 75’inde erken devirde teşhis edilebiliyor. Münasebetiyle adet gören bayanların sistemsiz yahut orta kanamalarda, menopoz sonrasında ise bir kere oluşsa dahi vajinal kanamalarda tabibe başvurmaları büyük kıymet taşıyor.

Tedavisi: Erken periyotta rahmin alınması kâfi geliyor ve hayat kurtarıcı oluyor. İleri evrelerde ise rahim, yumurtalıklar, omentum ve lenf düğümlerinin alınması gerekiyor. Prof. Dr. Fuat Demirci, cerrahi tedaviye dayanak için radyoterapi ve kemoterapi usullerine de başvurulduğunu belirterek, “Son yıllarda hastaları pelvik ve paraaortik (karında büyük damarların etrafındaki lenf düğümleri) lenf düğümünün alınmasından korumak hedefiyle laparoskopik sentinel lenf nod örneklemesi yapılıyor. Ayrıyeten moleküler tekniklerle gerçekleştirilen değerlendirmelerde konvansiyonel sistemlerle atlanma mümkünlüğü olan hastalar tesirli biçimde tedavi edilebiliyor. Sentinel lenf nod örneklemesi hastayı hem mümkün ameliyat komplikasyonlarından hem de lenf bezlerinin alınmasından kaynaklanan ayaklarda şişlik ve ödem gibi komplikasyonlardan koruyor” diyor. 

RAHİM AĞZI KANSERİ

Tıp lisanında ‘serviks kanseri’ olarak isimlendirilen rahim ağzı kanseri, dünyada bayan kanserleri ortasında 4. sırada yer alıyor. Dünyada her yıl yaklaşık 570 bin bayan, etkeni human papilloma virüsü (HPV) olan rahim ağzı kanserine yakalanıyor ve bu bayanların yarısı hayatını yitiriyor. Bunun nedeni ise erken periyotta belirti vermeyen bir hastalık olması. Rahim ağzı kanseri aslında önlenebilen yahut erken evrelerinde muvaffakiyetle tedavi edilebilen bir hastalık. Ülkemizde de uygulanan HPV aşısı rahim ağzı kanserinden korurken, smear testi de kanser öncülü lezyonların erken devirde yakalanmasına yardımcı oluyor. 

Belirtileri: Rahim ağzı kanserinde erken devirde belirtiler görülmüyor. Geç periyotta ise kanlı akıntı, alaka sırasında kanama ve sistemsiz adet kanamaları formunda kendini muhakkak ediyor. 

Erken teşhis için: Hiçbir yakınması olmasa bile 21 yaş üzerinde ve cinsel ömürde etkin olan bayanların sistemli aralıklarla smear testi yaptırmaları şart! Smear testinden kuşkulu bir sonuç çıkarsa, HPV araştırması, kolposkopi ve biyopsi ile kanserin öncül lezyonları saptanabiliyor. Ayrıyeten 30 yaş üzeri bayanlarda her 5 yılda bir birlikte yapılan smear ve HPV testi de taramada kullanılıyor. Prof. Dr. Fuat Demirci, günümüzde rahim ağzı kanserinden korunmak için en kıymetli formülün HPV aşıları olduğuna işaret ederek, “HPV aşıları kız ve erkek çocuklarda 9 yaşın üzerinde yapılıyor. Ülkemizde de 9 HPV virüsünden koruyan aşıdan üst yaş sonu olmadan tüm bayanlar faydalanabiliyor. Lakin aşı yaptıran bayanların da smear testini ihmal etmemeleri gerekiyor” diye konuşuyor.  

Tedavisi: Erken periyotta rahim ağzının küçük bir kısmının koni formunda alınması kâfi gelirken, ileri devirlerde ise ameliyatın müdahale alanı genişliyor. Hastalığın ilerlemiş olduğu durumlarda ameliyatın yanı sıra radyoterapi ve kemoterapi tedavisi de gerekebiliyor.

YUMURTALIK KANSERİ

Yumurtalık kanseri ülkemizde jinekolojik kanserler ortasında rahim kanserinden sonra 2. sırada yer alıyor. Sinsice ilerlemesi nedeniyle hastaların büyük çoğunluğunda teşhis ileri evrede konulabildiği için ölümcül kanser olarak tabir ediliyor. Aslında erken teşhis edildiğinde tedavide yüzde 80-90’lara varan başarılı sonuçlar elde edilebiliyor. Yumurtalık kanserinin yüzde 10-15’inde genetik geçiş tesirli oluyor. Hasebiyle genetik hikaye varlığında gen araştırması yapılarak bayanın sıkı takibe alınması büyük kıymet taşıyor. 

Belirtileri: Yumurtalık kanseri erken periyotta belirti vermeyen bir kanser çeşidi. İleri evrelerde ise daha çok hazımsızlık, karında şişme, bulantı ve kilo kaybı üzere mide-bağırsak sistemiyle alakalı problemlere yol açıyor. Gastrit, ülser ve kolit üzere hastalıklara özgü belirti vermesi nedeniyle vakit kaybı oluyor; her 3 bayandan 2’sinde hastalık ileri evrede (Evre 3-4) teşhis ediliyor.

Erken teşhis için: Yumurtalık kanserinde en değerli erken teşhis prosedürü nizamlı aralıklarla yapılan jinekolojik muayene ve ultrasonografidir. Riskli olduğu saptanan bayanlarda ise birtakım kan testleri (tümör belirteçleri) ve ultrasonografik takip kıymet taşıyor. Ayrıyeten genetik risk saptanarak muayene ve takip sıklığı belirleniyor. 

Tedavisi: Prof. Dr. Fuat Demirci, cerrahi prosedürün yumurtalık kanserinin temel tedavisini oluşturduğunu belirterek, “Ameliyatta emel gözle görülebilir kanser hücrelerinin tümünü almaktır. Bu maksatla gerekirse bağırsaklardan bir kısım ve dalak da alınabiliyor. Yumurtalık kanserleri kemoterapiye güzel yanıt veren tümörlerdir. Ameliyat sonrasında kemoterapiyle tedavi destekleniyor.” diyor

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı