Sabancı Üniversitesi İstanbul Siyasetler Merkezi’nde (İPM) “İstanbul Perspektifleri” başlıklı söyleşi serisi 2021/2022 devrinde tekrar başladı. İstanbul kültür sanat hayatının şekillenmesinde faal rol oynamış aktörleri ve İstanbul’u farklı boyutlarıyla araştıran akademisyenleri buluşturan “İstanbul Perspektifleri” söyleşi serisinin bu devirdeki birinci buluşması “Dün Bugün İstanbul” başlığıyla yapıldı.
Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi iş birliğiyle ve Asuman Suner moderatörlüğünde düzenlenen bu yılın birinci söyleşisi, Murat Germen ve “Dün Bugün İstanbul” standı sanatkarları; Didem Erbaş, Eren Sulamacı, Eser Epözdemir, Yerde Adalet Derneği, Örsan Karakuş’un iştirakiyle gerçekleşti
Sabancı Üniversitesi İstanbul Siyasetler Merkezi’nde (İPM) Asuman Suner’in teşebbüsüyle 2018-20 devirlerinde gerçekleştirilen “İstanbul Perspektifleri” başlıklı söyleşi serisi 2021/2022 devrinde yine başladı. İstanbul kültür sanat hayatının şekillenmesinde faal rol oynamış aktörleri ve İstanbul’u farklı boyutlarıyla araştıran akademisyenleri buluşturan “İstanbul Perspektifleri” söyleşi serisinin yeni periyottaki birinci buluşması Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi iş birliğiyle gerçekleştirildi.
“İstanbul Perspektifleri: Dün Bugün İstanbul” başlığıyla düzenlenen söyleşi, Asuman Suner moderatörlüğünde,Sabancı Üniversitesi Sanat ve Toplumsal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Murat Germen ve “Dün Bugün İstanbul” sergisi sanatkarları; Didem Erbaş, Eren Sulamacı, Eser Epözdemir, Yerde Adalet Derneği’nden Yaşar Adanalı, Örsan Karakuş katılımıyla yapıldı.
Toplantının açılışında konuşan Sabancı Üniversitesi Kurumsallaşma ve Toplumsal Katkı Süreçlerinden Sorumlu Rektör Yardımcısı ve Sabancı Üniversitesiİstanbul Siyasetler Merkezi Yöneticisi Fuat Keyman, “Asuman Suner öncülüğünde 2018’den bu yana düzenlenen ve pandemi nedeniyle orta verdiğimiz söyleşi serimizin birinci buluşmasını ‘Dün Bugün İstanbul’ standı vesilesiyle Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi işbirliği ile gerçekleştiriyoruz.” dedi.
Toplantının moderatörlüğünü üstlenen Asuman Suner, İPM bünyesinde düzenlenen “İstanbul Perspektifleri” söyleşilerinin pandemi sonrası yine başlamasından memnunluk duyduğunu belirterek, Murat Germen’in davetiyle Sabancı Üniversitesi’nden yolu geçen 22 sanatkarın iştirakiyle gerçekleşen “Dün Bugün İstanbul” standının pandemiyle gelen kapanmaların akabinde nefes alma imkanı sunduğunu söyledi. Suner, “Pandemi periyodunda dünyadaki pek çok canlı, hareketli, kalabalık metropolün sokaklarının boşaldığına, kentlerin ayrılmaz kesimi olan bitimsiz hareketin durma noktasına geldiğine tanıklık ettik. Çırılçıplak kalmış metropol imgesi 2020’nin birinci yarısında pandemiyi görselleştiren imge hale geldi. Kent hayatının kesintiye uğraması, bunun global çapta ve eş vakitli olarak yaşanması kentle aramıza bir boşluk koydu. “Dün Bugün İstanbul” standı bir manada İstanbul’a bu boşluğun içinden tekrar bakmamızı sağlıyor” diye konuştu.
Serginin oluşum sürecini iştirakçilerle paylaşan Murat Germen, “İstanbul, istediğin üzere davranabileceğin, geniş istekli, esnek, ne yapsan bir şey kaybetmeyecek bir kent üzere algılanıyor. Bu kadar tahribata karşın hala biricikliğini yitirmemiş olsa da İstanbul derin yaralar almış durumda. Utana sıkıla bizden yardım istiyor, zira bardağı taşıracak son damlaya çok yakınız” dedi. “İstanbul’a ihtimam göstermek gerekiyor, standın çıkış noktası da buydu” diyen Murat Germen, pandemi nedeniyle çevrimiçi platformlar üzerinden yürütülen sürecin biraz daha sıkıntı olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
“Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nin büyük stantlar hazırlamakta engin bir tecrübesi var. Bu stant kolektif bir çalışma. İçerik manasında yönlendirme olmadı, herkes bağımsız iradesiyle istediği mevzu üzerine çalıştı. İstanbul için bir acil yardım telaffuzunun ortaya çıkması ve tahribatın farklı boyutlarının belgelenmesine dayalı somut işler üretilmesi gerekiyordu. Davet yaptığım sanatkarları hangi hususlara odaklanabileceklerini iddia ederek seçtim. Bu stanttaki çıktıların ileride İstanbul’a dair çalışma yapacaklara referans olmasını hedefledim.”
Murat Germen stantta yer alan “Metrûkiyetin sathî meşrûiyeti” bahisli çalışmasını da şöyle anlattı: “Salgın olmasaydı diğer bir çalışma sergiliyor olurdum. İstanbul’un salgın dolayısı ile tümüyle terkedilmiş bir kente dönüşmesi çok özel bir durumdu ve bunun kesinlikle kaydedilmesi gerekiyordu. Havadan ve yer hizasından, hem kentin hem de çeşitli yapıların ıssızlıklarındaki farklı nedenlere ve bu zoraki terk edilmişliklerin kültürel ve toplumsal belleğimizdeki tesirlerine odaklanmak istedim.”
Eren Sulamacı, “Dolaysız Peyzaj” isimli çalışmasında “ortalama bir hemşerinin İstanbul’a dair hissiyatını bir tecrübeye dönüştürmeyi hedeflediğini” belirterek, “Şehir planlaması çoğunlukla kentte yaşayanların varoluşlarından ve gereksinimlerinden bağımsız, rant ve sermaye odaklı bir motivasyonla şekilleniyor. Ben bunu bisikleti bir ulaşım aracı olarak kullanmam ile fark edebildim. Her ne kadar İstanbul’un dönüşümü ile ilgili üretilen bilimsel, belgesel ve sanatsal çalışmaları takip etsem de, bisiklet üzerinde yaşadığım farkındalık çok çarpıcı idi. Bu sebeple İstanbul’a dair bu ve buna emsal yanlışları göstermekten-bildirmekten ya da anlatmaktan fazla izleyicilere yaşadığım bedensel tecrübesi anımsatan bir alan tasarladım. İzleyicilerin, değişen kent karşısında edilgen kalan hemşerinin hissesine düşen baş dönmesi, kaos ve bulantı hislerini bedensel olarak yaşamalarını istedim”
Örsan Karakuş ise “Haydarpaşa Garı” isimli çalışmasına ait şöyle konuştu: “Haydarpaşa, İstanbul’un en göz önündeki ikonik yapılarından biri. Fakat bilhassa yangının akabinde, evvel gar niteliğini yitirdi sonra da beşerle bağı büsbütün kopartılarak soyutlandı. Gar binası ve etraf yapılar tüm heybetiyle orada duruyorken onlarla bağ kurmanın tek yolu sırf vapurla önlerinden geçebilmek haline geldi ve adeta göz önünde duran kendi hayaletine dönüştü. Bu kadar ikonik, hatta klişe haline gelmiş bir yapıyı takıntı halinde yıllardır fotoğraflamaktaydım. Bu çalışma da aslında yıllar içindeki zamansal ve mekansal dönüşümü bütün halinde tek seferde deneyim ettirmek, o katmanlı hali yeniden uzaktan deneyim ettiğimiz halde yansıtmayı amaçlıyor.”
Eser Epözdemir, “(Sadece Yüzünüzü Değil) Ruhunuzu da Yıkayınız” isimli görüntü yerleştirmesinde; İstanbul ve İstanbulluların suyla olan ilgisinin değerine dikkat çekmeyi amaçladığını belirterek: “Su hepimizin bildiği üzere hem kent hem yaşayanları için çok kıymetli. Kamusal alan-su münasebeti, bir çeşmenin varlığı, fonksiyonelliği, suyun varlığı, doluluk boşluk tesiri, kültürel miras, sistemik değişim üzere odaklandığım ana hususlardan biri. Bu görüntü yerleştirme, evvelki çalışmalarımın bir uzantısı olarak düşünülebilir. Çekimleri 2021 Haziran ayında Şerefiye Sarnıcı’nda gerçekleştirmiştik. Su içinde olduğumuzu hayal edeceğimiz bir yerde çekimleri yaparak, içeriği ve kavramsal bağlamı nasıl tesirli bir yerleştirmeyle müzeye taşırız diye düşündük. Tüm hazırlık ve üretim sürecini, kapsayıcılık ve erişilebilirliği gözeterek ayrıntılı olarak çalıştık.” dedi.
Mekanda Adalet Derneği’nden Yaşar Adanalı, “Kanal İstanbul: Bir Distopya” başlıklı çalışmanın kolektif bir üretim olduğunu vurgulayarak, kamusal bilgi üretmeyi ve paylaşmayı gaye edinen bir dernek olduklarını belirtti. “Kanal İstanbul, İstanbul’un ve Türkiye’nin en büyük ve en çok konuşulan mekânsal projesi. MAD, proje güzergâhını yıllardır takip ediyor. Projelerin ölçekleri büyüdüğünde, süreçler de şeffaf olmaktan uzaklaşıyor. Proje çok az insanın gittiği, gördüğü bir güzergâhta yer alıyor. Kenti bu kadar etkileyen mega projelerde hem makro hem mikro ölçekte bakmak, ölçekler ortası gidip gelmek çok önemli. Biz bunu yapıyoruz, alana disiplinlerarası bir grupla inerek mevzunun muhataplarına kulak veriyoruz.” dedi.
Didem Erbaş, “İnsana Yuvasından Uzak” isimli yapıtıyla ilgili olarak, “Evsizlerin yanı sıra son vakitlerde artan mülteci sorunu ve hayat şartlarının zorlaşmasıyla insanın en temel muhtaçlığı olan barınma hakkı da bir sorun haline gelmiştir” dedi. Müzede kurguladığı ‘İnsana Yuvasından Uzak’ isimli işin İstanbul’daki evsizlerin ve göçmenlerin sığındığı alanlara atıfta bulunmayı ve temel barınma muhtaçlığını sorgulamayı hedeflediğini söyledi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı