23 Ekim 2019’da resmi gazete yayınlanan Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 10. hususu, sulak alanlarda ziraî üretim temelli organize sanayi bölgelerine müsaade verilmesinin önünü açıyordu. Üç ulusal tabiat muhafaza kuruluşunun bir ortaya gelerek bu değişikliğe karşı açtığı davayı Danıştay 6. Dairesi reddetmişti. Danıştay İdari Dava Daireleri Heyeti’ne temyiz müracaatında bulunan kurumların eforu sonuç verdi ve ret kararı bozuldu. Heyet “dava konusu düzenlemenin iptaline karar verilmesi gerekirken davanın reddi yolunda verilen Daire kararında türel isabet bulunmamaktadır” diyerek Danıştay’ın kelam konusu yönetmelik değişikliğinin iptal edilmesi istikametinde karar almasına hükmetti.
Tarım ve su siyasetleri sulak alanları yok ediyor
Kuraklık, su kaynakları ve sucul ekosistemlere yönelik yanlış planlama ve uygulamalar, yağış rejimindeki düzensizlikler sulak alan ekosistemlerini tehdit ederken, Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle sulak alanların tarıma dayalı organize sanayi bölgeleri ile yapılaşmasına müsaade verilmişti. Sulak alanlarda yapılacak besicilik ya da seracılık faaliyetlerini kapsayacak tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgelerinin sulak alana ziyan vermeyeceği savıyla hazırlanan unsur, sulak alanlar için yeni bir tehdit oluşturuyordu.
Yürütülen siyasetler ve uygulamaların bir sonucu olarak Türkiye’deki sulak alan ekosistemleri ve su kaynakları süratle ziyan görüyor ve yok oluyor. Bu yok oluşun nedeni olarak günümüzde iklim değişikliği gösterilse de asıl tehdidin yanlış tarım ve su siyasetleri olduğu biliniyor. Tabiat Derneği, 2006 yılında yayınladığı Kıymetli Tabiat Alanları (ÖDA) kitabında, Türkiye’nin sahip olduğu eşsiz 305 ÖDA üzerindeki en büyük tehdidin sulama, kurutma ve baraj projeleri olduğunu ortaya koymuştu. Ulusal Su Planı bilgilerine nazaran su kaynaklarımızın %74’ü ziraî sulamada, yüzde 13’ü içme suyu ve %13’ü sanayi suyu gereksinimlerinin karşılanmasında kullanılıyor.
Sulak Alanların Korunması için ivedilikle gerekli tedbirlerin alınması şart
Konu hakkında açıklama yapan Tabiat Derneği İdare Heyeti Lideri Dicle Tuba Kılıç “Sulak Alanları organize sanayi bölgelerine dönüştürmeye çalışan bu değişikliğin sulak alanları destekleme maksatlı bir ziraî faaliyet içermediği ortada. Bir sulak alanı doldurmadan, üzerinde besicilik, seracılık üzere kullanım alanları oluşturmak imkansız. Yönetimin değişiklik yapmaya çalıştığı unsur bu haliyle, Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ile çelişiyor. Bu nedenle yaptığımız temyiz başvurusu sonucunda ilgili unsura yönelik kararın bozulması beklenen bir durumdu. Sulak alanların var olması ve su döngüsünün korunması için sulak alanları doldurmak değil, var olanları korumak ve kurutulan sulak alan ekosistemlerini restore etmek gerekiyor” dedi.
Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ile çelişen hususun iptaliyle sulak alanlara yönelik önemli bir tehdidin önüne geçilmiş olmasını memnuniyet verici bir gelişme olarak karşıladıklarını belirten WWF Türkiye Genel Müdürü Ömür Kula da “WWF’in Yaşayan Gezegen Raporu’na nazaran, son elli yıl içinde omurgalı canlı popülasyonlarında yaşanan en büyük azalma %83 ile sulak alan çeşitlerinde meydana geldi ve bunların %25’i şu an yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Bu oran, orman ve deniz ekosistemlerinde yaşanan kayıptan daha fazla. Bunun en kıymetli sebebi sulak alan ekosistemlerinin kırılganlığı ve insan tesirine en fazla maruz kalan alanlar olması. Sulak alanlarla ilgili yasal düzenlemelerde yapılan bu ve gibisi teşebbüsler, sulak alanların ve canlı çeşitlerinin olduğu kadar biz insanların geleceğini de riske atıyor. Su kaynaklarımız ve sulak alanlarımız süratle azalırken daha fazla tabiat kaybına tahammülümüz yok; sulak alanlarımıza gözümüz üzere bakmalıyız” dedi.
Sulak alanları korumak, geleceğe yapılacak en değerli yatırım
Davacılardan olan Tabiat Araştırmaları Derneği’nin Genel Müdürü Osman Fazilet ise “Yeryüzünün en bedelli ekosistemleri olmasına rağmen sulak alanlar dünyanın en çok tehdit altında olan ekosistemleri. Ormanlardan en az üç kat daha süratli yok olan sulak alanların, son 50 yılda yeryüzünde en az %35’i yok oldu. Ülkemizde de 1930’lu yıllarda sıtma hastalığını tedbire hedefiyle başlayan sulak alan kurutma çalışmaları; gelişen teknoloji ve hayatımıza güçlü iş makinalarının girmesiyle yeni tarım alanları elde etme maksadına yönelmiş ve son 70 yılda ülkemiz sulak alanlarının %60’ından fazlası yok olmuştur. Ne yazık ki 1990’lı yılları takiben yapılan yasal düzenlemelere karşın bu yok oluş durdurulamamıştır.” dedi ve ekledi “Sulak alanlarımızı korumak durumundayız. Sulak alanlar, bulundukları bölgede ekolojik istikrarın sağlanmasına, su rejiminin düzenlenmesine, iklimin yumuşamasına ve global seviyede iklim değişikliğinin denetimine katkılar sağladığı üzere balıkçılık, hayvancılık, sazcılık, turizm, rekreatif kullanımlarla bulundukları bölgedeki insanların refahına değerli katkılarda bulunur. Bu yüzden sulak alanların korunmasını ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak, insanlığın geleceğine yapılmış en değerli yatırımdır. 2019 yılında Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinin 10. Unsuruna eklenen ve tampon bölgede “tarımsal üretim temelli organize sanayi bölgeleri”nin imalinin önünü açacak olan, sulak alanların ekolojik özelliklerinin bozulmasını ve ülkemizdeki sulak alan kayıplarını daha da hızlandıracak olan unsurun iptali yerinde ve yanlışsız bir karardır. Biz tabiat korumacıları sevindirmiştir.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı