Çırak Ve Stajyer Öğrenciler De Gss Kapsamında
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen ”Torba Tasarı”, çalışma hayatına ilişkin önemli düzenlemeleri de içeriyor.
Tasarıyla, genel sağlık sigortalıların kapsamı genişletiliyor. Buna göre, çıraklar, stajyer öğrenciler, üniversitelerde kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler, yabancı uyruklu öğrenciler, stajyer avukatlar, İŞKUR’un açtığı meslek edinme kurslarına katılanlar, kendileri üzerinden Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamında olacak; bu kursa katılanların bakmakla yükümlü oldukları da bu kapsamda yer alacak.
Stajyer avukatların sigorta primlerini, Türkiye Barolar Birliği ödeyecek. Yabancı öğrenciler ise öğrenim gördükleri süre boyunca ayda 91 lira katkı payı ödeyerek, genel sağlık sigortasından yararlanacak. Vakıfların getirdiği öğrencilerin sağlık sigortası masrafları ise üniversitelere Maliye Bakanlığınca aktarılan kaynaktan karşılanacak.
Haftalık çalışma süresi 30 saatin altında olan, esnek çalışma türlerini kapsayan kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan sigortalılar, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik sürelerini borçlanacak. Borçlanılan bu süreler; hizmet akdine istinaden gerçekleşen çalışma sürelerinde olduğu gibi, sigortalılık türü olarak sayılacak.
18 yaşından küçük sigortalılar için prime esas aylık kazanç alt sınırı, yaşlarına uygun asgari ücret tutarına çekilecek, böylece bu sigortalılar yönünden asgari ücret ile sigorta primine esas kazanç arasındaki farklılık ortadan kaldırılacak, işveren üzerindeki prim yükü azaltılacak.
Kurum hatasından kaynaklanan yersiz ödemelerin ilgililerden tahsili; 3 ay yerine 2 yılda yapılacak.
Disiplin cezası alan, ancak yasadan yararlanarak göreve dönen memurlara, görevde olmadıkları süreler için borçlanma hakkından yararlanmak üzere tanınan 6 aylık başvuru ile 2 yıllık ödeme süresi uzatılıyor. Buna göre, bu kişiler 30 Haziran 2011 tarihine kadar başvurmaları halinde, ödemelerini 31 Aralık 2014 tarihine kadar yapabilecek.
-EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞANLAR-
Kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların, eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlama yükümlülüğü 1 Ocak 2012’de başlayacak.
Tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar; ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşım araçlarını işleten kişiler, vergi mükellefi olmaları halinde sigortalı sayılacak.
Tasarı, kamu idarelerine, 4-C kapsamındaki kamu görevlilerine ilişkin işyeri bildirgesi ve 2008 Ekim, Kasım ve Aralık aylık prim belgelerini geç vermelerinden dolayı kesilen idari para cezasının miktarını da düşürüyor.
Banka sandıkları yardımlarının sağlanması ve bağlanması yönünden alt sınırın belirlenmesinde muadil miktar karşılaştırılması esas alınacak. Ancak gelir ve aylıkların artırılmasında, Sosyal Sigortalar Kanununa göre bağlanan gelir ve aylıkların artırımına ilişkin hükümler, devir tarihine kadar uygulanmayacak. Bu düzenleme yürürlüğe girdiği tarihten önceki artışlar ve görülen davalarda da uygulanacak.
-STAJYER ÇALIŞTIRMA-
Tasarıyla mesleki eğitim gören öğrencilerin staj yapabilecekleri işyeri sayısı artırılıyor. 10’un üzerinde işçi çalıştıran işyerleri, stajyer uygulama kapsamına alınacak. İşyerinde staj yapan öğrencilerden 18 yaşını bitirenlere asgari ücretin üçte biri oranında ücret verilecek. 20’nin üzerinde işçi çalıştıran işyerlerindeki stajyerlere ise asgari ücretin üçte ikisi oranında ücret ödenecek.
Bakanlar Kurulu, 5 ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerini de stajyer uygulama kapsamına almaya yetkili olacak.
Mevcut düzenlemede yalnızca 20’nin üzerinde işçi çalıştırılan işyerleri stajyer uygulama kapsamında bulunuyor ve stajyerlere de asgari ücretin üçte ikisi oranında ücret veriliyordu.
-KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ-
Kısa çalışma ödeneğinin uygulama alanı genişletilerek ödenek miktarı yeniden düzenleniyor. Buna göre, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz nedeniyle haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması, işyerinin faaliyetinin kısmen veya geçici olarak durdurulması hallerinde işyerinde 3 ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilecek.
İşsizlik Sigortası Fonundan kısa çalışma ödeneği verilecek. Ödenek, brüt ücretin yüzde 60’ı oranında olacak. Miktar, asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemeyecek. Bakanlar Kurulu, kısa çalışma ödeneğinin süresini 6 aya kadar uzatmaya yetkili olacak.
-İLK DEFA İŞE ALINACAKLARIN PRİMLERİ-
Tasarıyla 31 Aralık 2015 tarihine kadar ilk defa işe alınacak her bir sigortalı için, özel sektör işverenine sigorta primi desteği getiriliyor.
Buna göre, 31 Aralık 2015’e kadar işe alınan sigortalının, sigorta primlerinin işverene ait tutarı, işe alındıktan sonra belirli sürelerle İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak. 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkeklerin 24 ay süreyle meslek belgesi sahiplerinin belgelerinin niteliğine göre 48 ay veya 36 ay süreyle 29 yaşından büyük erkeklerin meslek belgelerine göre 24 ay süreyle çalışırken, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra mesleki yeterlilik belgesi alanlar, mesleki ve teknik eğitimini tamamlayanlar veya işgücü yetiştirme kurslarını bitirenlerin 12 ay süreyle Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsizler arasından işe alınmaları halinde de ilave 6 ay süreyle işverene ait primleri karşılanacak.
Sigortalı, bu destekten bir kez yararlanabilecek. İşverene ait primlerin fondan karşılanması için, işverenin SGK’ya prim, para ve gecikme cezası borcu bulunmaması gerekecek.
Sigorta prim desteği süresi, Bakanlar Kurulu’nca 5 yıla kadar uzatılabilecek.
-EVDEN VE UZAKTAN ÇALIŞMA-
Son yıllarda fiilen uygulanan ”evden çalışma”, ”uzaktan çalışma” ve ”çağrı üzerine çalışma” gibi esnek çalışma modelleri yasal dayanağa kavuşturuluyor. Tasarıda, bu çalışma modellerinin usul ve esasları belirleniyor.
İşe alınacakların deneme süresi 2 ay, ilk defa işe alınacakların deneme süresi ise 4 ay ile sınırlandırılacak. 2 aylık süre, toplu iş sözleşmesiyle 4 aya kadar uzatılabilecek.
Turizm sektöründe 2 ay olan denkleştirme süresi toplu iş sözleşmesi ile 4 aya kadar çıkarılabilecek.
Sosyal Güvenlik Kurumunun taşra teşkilatında memur kadrosunda olmayan ”Sosyal Güvenlik Denetmeni” çalıştırılabilecek. Görevlendirilecek kişilerin yarışma sınavında başarılı olmaları ve belirli koşulları taşımaları gerekecek.
Erken doğum yapan kadın işçi, doğumdan önce kullanamadığı izni doğum sonrasında kullanabilecek. 8 hafta olan iznin kullanılmayan süresi yine 8 hafta olan doğum sonrası izne eklenecek.
Kamu kurum ve kuruluşlarında sürekli işçi kadrosunda çalışan işçilere, bakmaya mecbur olduğu veya refakat etmedikleri takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya önemli bir hastalığa tutulması hallerinde istekleri üzerine 6 aya kadar ücretsiz izin verilebilecek. Bu süre 6 ay daha uzatılabilecek.
İşçilere, 10 hizmet yılını tamamlamış olmaları ve istekleri halinde işçilik süreleri boyunca ve bir defada kullanılmak üzere 6 aya kadar ücretsiz izin verilebilecek.
Yetiştirilmek üzere devlet tarafından yurt dışına gönderilen öğrenci ve memurlara, yurt içine ve yurt dışına sürekli atanan memurların işçi olan eşlerine işçilik süresince her defasında bir yıldan az olmamak üzere en çok 8 yıla kadar ücretsiz izin kullandırılabilecek.
Ücretsiz izin süresinin bitiminden önce mazereti gerektiren sebebin kalkması halinde, işçi derhal görevine dönmek zorunda olacak. Mazeret sebebinin kalkması halinde veya ücretsiz izin süresinin bitiminde 10 gün içinde görevine dönmeyenler, istifa etmiş sayılacak.
İhtiyaç fazlası il özel idaresi işçiler, Milli Eğitim Bakanlığı ile Emniyet Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatı ile diğer mahalli idarelere ve talep olması ve işçinin de muvafakatinin olması halinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarına aktarılacak.
-SİLİKOZİS HASTALARINA EMEKLİLİK-
Sigortalı olmayan ve silikozis hastalığı nedeniyle meslekte kazanma gücünü en az yüzde 40 kaybedenlere, Sosyal Güvenlik Kurumunca aylık bağlanacak.
Aylık almakta iken ölen silikozis hastasının eşine ve çocuklarına da aylık bağlanabilecek.
-VAKIFBANK, BDDK VE SPK İSTANBUL’A TAŞINACAK-
”Torba Tasarı”ya göre, Vakıfbank, BDDK ve SPK’nın merkezleri İstanbul’a taşınacak.
Bazı üst düzey kamu görevlerine yapılacak atamalarda, özel sektörde geçen hizmet süresi de dikkate alınacak. Buna göre, Başbakanlık ve bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşlarının müsteşar ve müsteşar yardımcıları ile en üst konumundaki genel müdür ve başkan kadrolarına atamalarda, özel kurumlarda ve serbest olarak çalışılan süre de dikkate alınacak. Diğer kadrolara atamalarda ise bu sürenin dörtte üçü kabul edilecek. Ancak, bu süre 6 yılı geçemeyecek.
Kademe ilerlemesinde memurun ”olumlu sicil” alması şartı aranmayacak. 6 yılda bir verilen kademe ilerlemesinin koşulları da değiştirilerek, ”olumlu sicil” yerine ”disiplin cezası almamak” koşulu getiriliyor, süre ise uzatılıyor. Buna göre, 8 yıl içinde herhangi bir disiplin cezası almayan memurlara bir kademe ilerlemesi daha verilecek.
Sözleşmeli personel, sendikalı olabilecek.
Kurumlarında atama imkanı olmayan memurlar, Devlet Personel Başkanlığınca belirlenen başka bir kurumdaki boş kadroya atanabilecek. Bu memurlardan unvanı müdür olanlar ile danışma işlevlerine ilişkin kadroda çalışanlar, araştırmacı kadrosuna atanacak. Bu durumda olan memurlar, atama işlemi yapılıncaya kadar kurumlarında niteliklerine uygun işlerde çalıştırılacak ve eski kadrolarına ait mali haklardan ve sosyal yardımlardan yararlanmaya devam edebilecek.
-24 AY DOĞUM İZNİ-
Kadın memurlara, doktor raporunda belirtilmesi halinde hamileliğin 24. haftasından önce ve her halde hamileliğin 24. haftasından itibaren ve doğum sonraki 1 yıl süreyle gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilmeyecek. Özürlü memurlara da isteği dışında gece nöbeti ve vardiyası yaptırılmayacak.
Memura, aylık ve özlük hakları korunarak, verilecek raporda gösterilecek lüzum üzerine kanser, verem ve akıl hastalığı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığı halinde 18 aya kadar, diğer hastalık hallerinde 12 aya kadar izin verilecek.
Görevi sırasında veya görevinden dolayı bir kazaya veya saldırıya uğrayan veya bir meslek hastalığına tutulan memur, iyileşinceye kadar izinli sayılacak.
Doğum yapan memura verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden, eşi doğum yapan memura ise doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine 24 aya kadar aylıksız izin verilecek. 3 yaşını doldurmamış bir çocuğu evlat edinen memurlar, 24 aya kadar aylıksız izne ayrılabilecek.
Burslu olarak ya da bütçe imkanlarıyla yetiştirilmek üzere yurt dışına gönderilen veya sürekli görevle yurt dışına atanan memurlar veya yurt dışına kamu kurumlarınca gönderilen öğrencilerin memur eşlerine, görev veya öğrenim süresi içinde aylıksız izin verilebilecek. 5 hizmet yılını tamamlayan memura, en fazla 2 defada kullanılmak üzere, toplam 1 yıla kadar aylıksız izin kullandırılabilecek.
Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazereti gerektiren sebebin ortadan kalkması halinde, 10 gün içinde göreve dönülmesi zorunlu olacak. Aylıksız izin süresinin bitiminde veya mazeret sebebinin kalkmasını izleyen 10 gün içinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılacak.
Muvazzaf askerliğe ayrılan memurlar askerlik süresince görev yeri saklı kalarak aylıksız izinli sayılacak.
Memurlar, kimlik numarası esas alınarak kurumlarınca tutulacak personel bilgi sistemine kaydolacak. Her memur için bir özlük dosyası tutulacak.