Bilkom, Türkiye Cumhuriyeti’nin yüzüncü yılında, Cumhuriyet erken devrinin en değerli doküman fotoğrafçılarından Ahmet İzzet Bengüboz’un tarihi fotoğraflarının korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması emeliyle imza attığı Yüz Yıllık Miras projesiyle isminden kelam ettirmişti. Proje kapsamında Bilkom tarafından, Bengüboz’a ilişkin 400 adet fotoğraf NFT (Non-Fungible Token) altyapısıyla müdafaa altına alındı. 

Türkiye’nin önde gelen teknoloji dağıtım şirketlerinden Bilkom, Türkiye Cumhuriyeti’nin yüzüncü yıldönümünde, hayatının kıymetli bir kısmını 1. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’nda geçiren, esaret altında İngilizlerden fotoğrafçılık öğrenen, savaş sonrasında ise Cumhuriyet’in birinci yıllarının coşkusunu günümüze taşıyan evrak fotoğrafçısı Ahmet İzzet Bengüboz’un görsel mirasını müdafaa altına almak üzere, kapsamlı bir projeyi hayata geçirdi.

Bilkom tarafından hayata geçirilen ‘Yüz Yıllık Miras: Bengüboz Projesi’ ile 1923-1939 yılları ortasında Cumhuriyet ile gelen toplumsal ve kültürel dönüşümü belgeleyen usta fotoğraf sanatkarının yepyeni cam negatifleri müdafaa altına alınmıştı. Projenin devamında dijital muhafaza ve üretim çalışmalarına da sürat veren Bilkom, Ahmet İzzet Bengüboz’un yapıtlarını bir NFT altyapısında tescilleyerek, Bengüboz’un yüz yıllık mirasını geleceğe taşımak üzere değerli bir adım daha attı.  

Bilkom tarafından seçilen 400 adet yepyeni fotoğraftan, 12.000 fotoğraflık bir NFT koleksiyonu oluşturuldu. Bu koleksiyonda yer alan özgün fotoğraflar, çeşitli efektler uygulanarak, onarım ve renklendirme süreçleri ile de zenginleştirildi. Bu NFT koleksiyonu ile ayrıyeten, yapıtların yepyeniliği ve sahipliği kanıtlanabilir hale getirildi. 

Koleksiyonun oluşturulma sürecinde, Opensea platformu için bir MetaMask cüzdanı oluşturuldu ve Opensea ile MetaMask’ın kontağı sağlandı. Oluşturulan içerikler ve fotoğrafların yepyeni halleri ise IPFS’e (InterPlanetary File System) depolandı. Ek olarak, bu içeriklerin NFT’ye dönüştürülmesi için akıllı mukaveleler yazıldı ve bu biçimde süreç tamamlandı. 

Yüz Yıllık Miras: Bengüboz

Proje kapsamında Bengüboz’un günümüze ulaşmış 1.003 adet cam negatiften oluşan arşivi müdafaa altına alınıyor ve arşiv içinden yapılan seçkiyle 450 fotoğraf, fiziki ve dijital stant uygulamalarıyla günümüze taşınıyor.  Dr. Ayşe Ege Yıldırım’ın küratörlüğünü üstlendiği projede sergilenen fotoğraflar, yapay zeka ve yenilikçi metotlar kullanılarak, dijital onarım ve renklendirme sürecine tabi tutuldu. Tıpkı vakitte NFT altyapısıyla tescillenen eserler, dijital dünyada da teminat altına alındı. 

Türkiye’nin kurtuluş çabasının ilham kaynağı; asker ve fotoğrafçı: Ahmet İzzet Bengüboz

1969 yılında hayata gözlerini yuman Ahmet İzzet Bengüboz, doğup büyüdüğü Mudurnu’da geçen öğrencilik yıllarında, Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla yedek subay olarak orduya katıldı. Bengüboz, farklı cephelerde devam eden askerlik vazifesi esnasında Sina Cephesinde esir düştükten sonra, İskenderiye’deki bir esir kampında, üç yıla yakın bir müddet zarfında hem İngilizceyi hem de fotoğrafçılığı öğrendi. Savaşın bitmesiyle Mudurnu’ya dönen Bengüboz, burada Nüfus Müdürlüğü’nde misyon yaparken, bahsi geçen tarihi fotoğraflarla, Mudurnu’nun Cumhuriyet periyodunu de tarihe not düştü.  

Ahmet İzzet Bengüboz’un fotoğraf koleksiyonu ve NFT serisi için tıklayın.