Uyuz, cinsel partnere ve konut halkına daha kolay bulaşıyor
Uyuz akarları insan derisinde 1-2 ay yaşayabiliyor
Uyuzun gözle görülemeyen bir akarın neden olduğu, çok kaşıntılı ve bulaşıcı bir deri hastalığı olduğunu belirten uzmanlar, uyuzun tüm dünyada yaygın olduğunu, her ırktan ve toplumsal sınıftan insanlarda görülebildiğine dikkat çekiyor. Hastalığın ekseriyetle uyuz olan bir bireyle direkt, uzun deri teması yoluyla bulaştığını tabir eden Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Cinsel partnere ve mesken halkına da çarçabuk yayılır. Dolaylı olarak uyuzlu kişinin kullandığı giysi, havlu yahut yatak kadrosu üzere eşyaların paylaşılmasıyla da yayılabilir. Okul, kışla, huzurevi üzere toplu alanlarda bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, çocuk ve yaşlıda bulaşma daha kolaydır.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, son devirde gündemde olan uyuz hastalığı ve korunma yolları hakkında bilgi verdi.
Uyuzun gözle görülemeyen bir akarın neden olduğu, çok kaşıntılı ve bulaşıcı bir deri hastalığı olduğunu belirten Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Uyuz tüm dünyada yaygındır, her ırktan ve toplumsal sınıftan insanlarda görülebilir. Bakım meskenleri, kreşler, hapishaneler, çok kalabalık ve hijyen şartlarının yetersiz kaldığı topluluklar uyuz salgınlarının ortaya çıkabileceği yerlerdir.” dedi.
Uyuz nasıl bulaşır?
Hastalığın ekseriyetle uyuz olan bir şahısla direkt, uzun deri teması (en az 15-20 dakika) yoluyla bulaştığını söz eden Mamçu, “Cinsel partnere ve konut halkına da çarçabuk yayılır. Dolaylı olarak uyuzlu kişinin kullandığı giysi, havlu yahut yatak kadrosu üzere eşyaların paylaşılmasıyla da yayılabilir. Okul kışla huzurevi üzere toplu alanlarda bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, çocuk ve yaşlıda bulaşma daha kolaydır.” açıklamasında bulundu.
İlkinde belirtilerin ortaya çıkması 4-8 hafta sürebilir
Uyuzun en kıymetli belirtisinin şiddetli gece kaşıntısı olduğunu da vurgulayan Mamçu, şöyle devam etti:
“Kaşıntı el parmak ortaları, el bileğinin iç yüzü, bilekler, koltuk altları, dirsekler ve kasıklarda ön planda olmakla birlikte tüm bedende görülebilmektedir. Bazen bu döküntüleri kaşımak ciltte ikincil bakteriyel infeksiyonlara neden olabilmektedir. Hastalığın en besbelli bulgusu parmak ortalarında, akarın içinde yaşadığı, gri beyaz renkli, 1-10 mm uzunluğundaki tünellerdir. Şayet kişi daha evvel hiç uyuz geçirmemişse belirtilerin ortaya çıkması 4-8 hafta sürebilir. Daha evvel uyuz geçirmiş bir bireyde semptomlar ekseriyetle temastan çok daha kısa müddette (1-4 gün) ortaya çıkabilir. Uyuz bulaşmış bir kişi, şimdi belirtileri olmasa bile hastalığı yayabilmektedir.”
Uyuz tanısı nasıl konur?
Uyuzun kesin tanısı için dermoskopi yahut deri kazıntılarının mikroskobik incelemesinde akar, akar yumurtaları yahut akar dışkısının (scybala) tanımlanması gerekmekle birlikte, bu testlerin yapılabilmesinin her vakit mümkün olamadığını anlatan Mamçu, “Bu nedenle günlük pratikte teşhis çoklukla karakteristik görünüm ve dağılımdaki döküntülerin ve tünellerin (yuvaların) görülmesine dayanmaktadır.” dedi.
Tedavide ne kullanılır?
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, uyuz tedavisinin Scabies akarını ve yumurtalarını öldüren krem yahut losyonlar yahut tablet ile yapıldığını kaydederek, “Yüzde 5 permetrin içeren kremler, bir hafta ortayla iki sefer uygulanır, gerekmesi halinde ek dozlar da verilebilir. Yetişkinler, 2 aylıktan büyük çocuklar, hamileler ve emzirenler permetrinle tedavi edilebilir. Permetrin yıkanmadan evvel deride 8-14 saat kalmalıdır.” biçiminde bilgi verdi.
Dirençli olaylarda, banyo imkanı bulunmayan şartlarda ve bağışıklık sistemi bozuk olan bireylerde bir hafta ortayla iki doz oral ilaç tabletinin epey tesirli olduğunu söyleyen Mamçu, ülkemizde de bulunan bu tabletin küçük çocuklarda ve hamilelerde kullanılmaması gerektiğini tabir etti.
Uyuz tedavisinde dikkat edilecek noktalar
Tedavinin kişinin yaşına, bağışıklık sisteminin durumuna nazaran değişkenlik gösterdiğini lisana getiren Mamçu, şöyle devam etti:
“Tedavide değişik ilaçlar kullanılabilmekle birlikte, hangi ilaç kullanılırsa kullanılsın uyulması gereken kimi kurallar vardır: Birebir ömür ortamını paylaşan tüm aile bireylerinin, o anda etkin şikâyetleri olmasa bile tıpkı anda tedavi edilmesi tedavinin muvaffakiyetini etkileyen en kıymetli noktalardan birisidir. Son 6 hafta içinde tıpkı konutta yaşayanlar, uzun periyodik deri teması bulunanlar, cinsel temaslılar kesinlikle tedavi edilmelidir. Topikal {vücuda sürülerek uygulanan) losyonu uygulamadan evvel kesinlikle yeterli bir banyo ve keselenme kuraldır. Bu, derinin çabucak altına yerleşmiş parazitle ilacın temasını kolaylaştıracaktır. Kullanılan krem yahut losyonun tüm beden yüzeyine uygulanmasına dikkat edilmelidir. İlaç üretici tarafından önerilen müddet boyunca bedende bırakılmalıdır.
Yıkanamayacak eşyalar ağzı bağlı olan bir poşet içerisinde 7 gün saklanmalı
Tedaviden sonra pak kıyafetler giyilmelidir. Son 1 hafta içinde kullanılmış tüm kıyafet, çamaşır ve yatak ekiplerinin en az 60 derecede yıkanması, sıcak hava ile kurutma makinesinde yahut açık havada kurutulması yahut ütülenmesi gereklidir. Uyuz akarları insan derisinde 1-2 ay yaşayabilseler de dış ortamda 2-3 günden fazla hayatta kalamazlar. Yıkanamayacak eşyaların ağzı bağlı olan bir poşet içerisinde ortalama yedi gün saklanması kâfi olacaktır.
Özellikle kabuklu uyuzu olan hastaların mobilya, halı üzere mesken eşyaları vakumlanarak süpürülüp temizlenmelidir. Başarılı bir tedavi sonrasında dahi kaşıntı ve hastalık bulgularının 2-6 hafta kadar devam edebileceği unutulmamalıdır. Tedaviden sonra kaşıntının 2-6 haftadan daha uzun müddet devam etmesi yahut yeni tünel yahut döküntülerin ortaya çıkması halinde tekrar tedavi gerekir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı