Besin alerjileri, günümüzün giderek artan sıhhat sorunu haline gelmeye başladı ve bilhassa çocukların hayatını değerli ölçüde etkileyen bir tehdide dönüştü. 16 Ekim Dünya Besin Günü’nde besin alerjilerine yönelik farkındalık yaratmak isteyen Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği tabipleri, alerjiye dair aktüel çalışmalardan besin alerjisi hakkında bilinmesi gerekenlere kadar merak edilenleri, az alerjileri ve korunma tekniklerini anlattı.

Gerek çevresel etkenler gerekse batı tipi fast food beslenme alışkanlğı bağırsak florasını bozarak kişiyi alerjilere açık hale getiriyor. O denli ki besin alerjileri belirli bir besinle karşılaştıktan sonra önemli ve hayatı riske atan tepkilere bile neden olabiliyor. En kıymetli tedavi ve denetim metodu ise bu besinlerin tüketiminden kaçınmak. Pekala kâfi mi? Alerjenlere karşı direnç sağlamak mümkün mü? 16 Ekim Dünya Besin Günü dolayısıyla alerjik besinlere yönelik farkındalık yaratmak isteyen AİD’in uzman doktorları, besin alerjileri konusunda en şimdiki biilgileri paylaştı… 

Besin alerjisinde besinden kaçmak yetmez, hastaların birinci tedaviyi bilmeleri gerekir

AİD Üyesi Prof. Dr. Ayşen Bingöl, “Besin alerjisi olan bireye daima bu besinden kaçması söylenir lakin bu o kadar da kolay değildir. Bu besinlerin içindeki tepki yapan alerjenlere her yerde rastlamak mümkündür. Rastgele bir restoranda yahut paketli besinde besin alerjeni ile müsabaka riskiniz yüksektir. Aslında sosyalleştiğiniz her ortamda risk artmaktadır. Bilhassa okula giden çocuklarda okul süreci için önlemler alınmalı okul hemşiresine bilgi verilmelidir. Ayrıyeten birtakım besin alerjilerinde antrenman ve ilaçlar alerjik tepkilere yatkınlık yaratabilir. Bu nedenle hastaların besinden kaçınmak kadar alerjik tepkinin birinci tedavisini bilmeleri de değerlidir. Kolay tepkiler anti alerjik ilaçlar ile denetim edilebilir. Lakin şiddetli tepkiler için adrenalin kalemi bulundurmak ve uygulamasını bilmek gereklidir” diye konuştu.

Besin olmayan hususlar de besin alerjeni içerebilir

Besin olmayan ilaçlar, kozmetikler, aşılar ve el sanatları gereçlerinin bile besin alerjeni içerebileceğine dikkat çeken Bingöl şöyle devam etti: “Bu unsurların etiketinde besin alerjeni bildirme mecburiliği olmayabilir. Bu hususların içerdiği alerjenler de tepki nedeni olabilir. Bu nedenle bazen üretici ile bağlantıya geçmek gerekebilir.  Örneğin aşılar… Birtakım aşılar jelatin, süt ve yumurta üzere besin alerjenleri içerebilir. Bu nedenle aileler aşı vakti çocuk hekimine besin alerjileri olduğunu hatırlatmaları gerekir. Buna nazaran tedbir alınarak belirli bir plan dahilinde aşıları yapılabilir. Tıpkı vakitte reçeteli yahut reçetesiz yazılan ilaçlar besin alerjeni içerebilir. Örneğin birtakım ilaçlar laktoz içerirler. Laktoz aslında besin alerjeni olmayan süt şekeridir. Lakin ağır süt alerjisi olan olgular laktoz içine karışmış olabilecek süt proteinleri nedeniyle alerjik tepki gösterebilirler. Kozmetikler süt, kuruyemiş, susam, buğday ve soya alerjeni içerebilir. El sanatları materyalleri de buğday (hamurlar) ve yumurta akı (parmak boyaları) üzere alerjenler içerebilir.”

Akdeniz tipi beslenme astımdan koruyor!

Günümüzde Akdeniz diyeti en sağlıklı beslenme modellerinden biri olarak kabul ediliyor. Akdeniz diyeti, tahıllar, baklagiller, meyveler, sebzeler, zeytinyağı ve fındık üzere çeşitli eserlerin yüksek tüketimi, ölçülü ölçüde kümes hayvanları ve balık tüketimi, düşük ölçüde kırmızı et tüketimi ile karakterize sağlıklı bir beslenme üslubu olarak öne çıkıyor. Akdeniz diyetinin; sağlıklı yağ alımı, düşük karbonhidrat, düşük glisemik indeks, yüksek posa, antioksidan bileşenler ve antiinflamatuar tesirleriyle kanser ve kardiyovasküler hastalık üzere kronik hastalık risklerini azalttığını söz eden AİD Üyesi Serkan Filiz, gebelik, emzirme ve çocukluk devrinde akdeniz diyetine yüksek seviyede ahengin, astım semptomları üzerine gözetici tesir gösterdiğinin altını çiziyor. Filiz, hamilelik, emzirme devrinde ve erken yaşlarda diyet çeşitliliğinin artırılması ve konut üretimi fermente besinlerin tüketilmesinin alerjik hastalıkların önlenmesinde tesirli olacağını bu besinlerin tüketilmesinin sıhhat açısından çok değerli olduğunu belirtiyor. 

“Bebekleri besin alerjisinden korumak için ek besinlere gecikmeden başlanmalı”

“Bundan on beş yıl kadar evvel alerji gelişmesini önlemek için alerjik besinlerin diyete eklenmesini bir iki yaşa kadar geciktirilmesi ve bunun alerji gelişimini engellemesi beklenmekteydi” diyen Prof.Dr. Bülent Şekerel ise bu mevzuyu şöyle açıklıyor: “Ancak beklentilerin tersine bu tavır, besin alerjisinde artışa neden olmuştur. Bugünkü anlayışımıza nazaran besin alerjenleri egzamalı deriden yahut teneffüs yolundan girerek besin alerjisi gelişmesine yol açıyorlar. Besinlerin sindirim sitemi yoluyla alınması ise toleransı geliştiriyor. Bu nedenle günümüzde bebeklerde alerjik potansiyeli olan tüm besinleri hayatın birinci 4 ile 8 ayları ortasında başlanmasını öneriyoruz. Bunun besin alerji sıklığını azaltması bekleniyor. Besin alerjisinin azaltılmasında umudumuz atalarımızın tercihlerine sahip çıkmakta aranıyor.”

“Anne adayları meyve, zerzevat ve balık içeren sağlıklı ve besleyici bir diyet yapmalı”

Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Sait Karaman ise, günümüzde besin alerjisini önlemek için gebelikte önerilen çok sayıda destek edici vitamin, mineral, yağ asitleri ve probiyotiklerin olduğunu tabir eden Karaman, yetersiz ölçüde D vitamini alan yahut serum D vitamin düzeyleri düşük tespit edilen hamilelerde destek D vitamini gerekli olsa da yüksek doz D vitamini alımının bebeklerde besin alerjisinin gelişimine karşı esirgeyici tesiri olmadığını tabir etti. Bunun yanında bağırsak florasını değiştirerek tesir eden probiyotik, prebiyotik yahut simbiyotiklerin desteği atopik dermatit üzere birtakım alerjik hastalıkların gelişimine karşı kollayıcı tesiri olduğunu belirtiyor. 

Tüm bunlardan farklı olarak delil seviyesi zayıf olsa da gebelik sırasında omega-3 yağ asidi, bakır ve C vitamini desteği alan annelerin bebeklerinde besin alerjisinin önlendiğini bildiren çalışmalar olduğunu da söz eden Karaman, “Anne adayları bebeklerinde besin alerjisini önlemek için alerji potansiyeli yüksek olan besinleri diyetlerinden çıkarmalarına gerek yoktur. Bu çeşit besinler olağan diyetlerinin bir kesimi değilse, gebelik sırasında bu besinleri tüketmelerine de gerek yoktur. Anne adayları meyve, zerzevat ve balık içeren sağlıklı ve besleyici bir diyet yapmalıdır” diye konuştu. Doç. Dr. Sait Karaman, son yıllarda besin alerjisi olan çocukların sayısında artış olduğunu, belirterek, “Sonbahar ve kış aylarında doğan bebeklerde besin alerji riski ilkbahar ve/veya yaz aylarında doğanlara nazaran daha yüksek. Sezaryen doğumlar da besin alerjisi riskini artırıyor. Bebeğinde besin alerjisini önlemek için anne adaylarının beslenme biçimlerinde yapacakları değişiklik değerli. Gebelik ve emzirme periyodunda meyve zerzevat ve balık tüketiminin bebeklerde alerji gelişimini önlediğine dair bilimsel deliller var” dedi.

Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) Hakkında:

Ülkemizde alerji ve immünoloji alanında kurulan birinci dernek olan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD), erişkin- çocuk alerji ve klinik immünoloji uzmanlarını bir çatı altında toplamaktadır. Alerji ve Klinik İmmünoloji biliminin ve hizmetinin ülkemizde gelişimine katkı sağlamayı ve alerjik – immünolojik hastalıklar konusunda toplumda farkındalık oluşturulmasını hedefleyen AİD, memleketler arası iştirakli kongre ve bilimsel toplantılar gerçekleştirerek branş tabiplerinin ve bağlı sıhhat çalışanının en yeni bilgiler ile güncellenmesi sağlanmaktadır. Memleketler arası bilimsel kurumlarla (AAAAI, EAACI, SIAF, WAO) iş birliği yapan dernek bu iş birliklerinin ışığında memleketler arası kurumların düzenlediği kongre ve kursları ülkemizde muvaffakiyetle gerçekleştirmiş, ülkemizi muvaffakiyetle temsil ederek biliminin ilerlemesine değerli bir katkı sunmuştur. Tekrar farkındalık yaratma misyonuyla öne çıkan dernek, üyeleri için bilimsel toplantılara iştiraki için maddi takviye sağlamakta dernek üyeleri dışında da bedelsiz bir biçimde kurs ve okul biçiminde çeşitli eğitim toplantıları düzenlenmektedir.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı