SGK, BAĞ-KUR yahut Emekli Sandığı fark etmeksizin sigortalı bir işte çalışan kişi hayatını kaybettiği takdirde ölen kişinin aile bireylerine emekli aylığı bağlanır.
Peki, vefat eden kişinin hangi yakınlarına maaş bağlanır? Mevt aylığını alabilmek için hangi kuralların yerine getirilmesi gerekir?
Sosyal Güvenlik Uzmanı Melis Elmen, dul ve yetim aylığı (ölüm aylığı) kaideleri hakkında şu bilgileri verdi:
EŞ, ÇOCUK, ANNE VE BABA
“Kanun koyuncunun aile bireylerinden gayesi, vefat eden kişinin muhakkak derecedeki yakınlarını kapsamaktadır. Kanun gereği hak sahibi sayılan bu şahıslar ortasında kişinin eşi, varsa çocukları ve tekrar varsa anne ve babası bulunmaktadır.
Ölüm aylığını sağ kalan eş alıyorsa buna tüzel literatürde dul maaşı, şayet çocuklar alıyorsa da yetim maaşı denilmektedir.
Ölüm aylığını almaya hak kazanabilmek için şahısların en az bin 800 prim gününün ödenmiş olması gerekmekte ya da 4/1-a sigortasına dahil olan şahısların en az 5 yıllık bir müddet içerisinde borçlanma devirleri hariç sigortalılıklarının olması ve toplamda da en az 900 gün prim günlerinin olması gerekmektedir.
EŞE AYLIK BAĞLANMA KOŞLLARI
SGK ya da BAĞ-KUR’lu vefat eden bir kişinin vefatıyla hak sahibi dediğimiz eş, anne-baba, kız çocuk yahut erkek çocuğa makul şartlarla dul yahut yetim aylığı bağlanır.
SGK ya da BAĞ-KUR’lunun vefatıyla hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için; kişi 1.10.2008 den evvel ölmüşse borçlanmalar dahil en az 900 gün ve 5 yılı olması,
Kişi 1.10.2008 den sonra ölmüşse borçlanmalar hariç en az 900 günü ve 5 yılı bulunması gerekmektedir. Borçlanmalarla birlikte bu mühlet en az bin 800 gün olmalıdır.
Emekli sandığında bu müddet 5-10 yıldır.
Vefat eden SGK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı mensubunun dul eşine aylık bağlanır ve eş yine evlenmediği surece bu aylık devam eder.
Eşin çalışıp çalışmamasının değeri yoktur. Yalnızca bağlanacak maaşın oranı değişir.
KIZ ÇOCUĞA YETİM AYLIĞI BAĞLANMA KOŞULLARI
Vefat edenin kız çocukları; SGK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’na bağlı çalışmadıkları, emekli olmadıkları ve evlenmedikleri surece yetim aylığı alırlar.
Emekli Sandığı mensubunu kız çocukları; SGK, BAĞ-KUR çalışanı ya da emeklisi olsa bile anne-babalarından yetim maaşı almaya devam eder.
ERKEK ÇOCUKLARINA YETİM AYLIĞI BAĞLANMA KOŞULLARI
Erkek çocukları; koşulsuz 18 yaşına kadar, lise öğrencisi se 20, üniversite öğrencisi ise 25 yaşına kadar yetim aylığı alır. Malul erkek çocuk ise, evli olsa bile ömür uzunluğu maaş alır.
ANNE YA DA BABAYA MAAŞ BAĞLANMA KOŞULLARI
Burada durum anne ya da babanın 65 yaş altı yahut üstü olmasına nazaran ve gelire nazaran değişiklik göstermektedir.
65 yaş altı ebeveyne fakat eş ve çocuklardan arta kalan pay varsa ve rastgele bir aylık ya da geliri yoksa ya da yapılacak kontrol sonucu aylık ya da geliri minimum fiyatın altında kalıyorsa evladından maaş bağlanır.
65 yaş üstü ebeveyne maaş bağlanırken ise artan pay olup olmadığına bakılmaz, lakin gelirle ilgili tekrar üstte yazılanlar kelam hususudur.
KIZ ÇOCUĞU HEM EŞTEN HEM ANNE-BABADAN AYLIK ALABİLİR Mİ?
Burada ölen kişinin ya da hak sahibini kurumu, ölümlerin hangi tarihlerde olduğu vb. bilgilere nazaran değişen durumlar vardır. Vefat aylıkları konusunda genelgeler ya da yargı kararları ile daima değişimler kelam konusu olmaktadır. Bu mevzuda danışmanlık hizmeti alınması gerekmektedir.
ECELİYLE ÖLSE BİLE AYLIK BAĞLANIR
İş kazası yahut meslek hastalığı sonucu kendisine daima iş göremezlik geliri bağlanmış kimse iş kazası yahut meslek hastalığı sonucu ölmese bile, vefatında hak sahiplerine 5510 Sayılı Kanun’un 34. Husus kararlarına nazaran gelir olarak bağlanır.
İş göremezlik geliri alan biri öldüğü vakit hem mevt maaşı hem de iş göremezlik gelirini belli bir oranda birlikte alabilirler.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı