SHURA Güç Dönüşümü Merkezi’nin, Bilkent Güç Siyasetleri Araştırma Merkezi ve Alman Güç Ajansı (dena) iş birliği ile hazırladığı ‘Türkiye’nin Yeşil Hidrojen Üretim ve İhracat Potansiyelinin Teknik ve Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi’ raporu, online tanıtım toplantısında açıklandı.

Raporda, uygun yatırımlar ve siyasetlerle Türkiye’nin 2050’de yıllık 3,4 milyon tona (Mt) kadar yeşil hidrojen üretimine ulaşabileceği ve bunun 1,5 ila 1,9 Mt’nun ihraç edilebileceği belirtildi.

7 Aralık Salı günü gerçekleştirilen aktifliğin açılış konuşmalarını, Türk-Alman Güç Forumu’ndan Alman Federal İktisat ve Teknoloji Bakanlığı İkili Güç İş Birliği Kısmı Yönetici Yardımcısı Beatrix Massig, Enerji ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı Enerji Siyasetleri ve Teknoloji Dairesi Başkanı Dr. Fazıl Kaytez ile Alman Güç Ajansı (dena) Enerji Sistemleri ve Güç Hizmetleri Kısım Başkanı Hannes Seidl yaptı.

İklim gayelerine ulaşmak için birçok ülkenin yeşil hidrojen ithal edeceğini belirten Seidl, Türkiye’nin bu pazardan hisse alabileceğine dikkat çekti:“Türkiye, yenilenebilir güçten yeşil hidrojen üreterek, global çapta yeni oluşan bu güç pazarında en başından itibaren yerini alabilecek büyük bir potansiyele sahip. Bugün tanıtımını yaptığımız bu çalışma, Almanya ve Türkiye ortasında bu alandaki iş birliğini güçlendirmek için kıymetli, birebir vakitte heyecan verici bir fırsat sunuyor.”

Raporun muharrirlerinden SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Araştırma Koordinatörü Hasan Aksoy ise Türkiye’nin Kasım ayında Paris İklim Anlaşması’nın onayladığını hatırlatarak, 2030 ve 2053’e yönelik, daha kararlı iklim ve güç dönüşümü amaçlarına muhtaçlık olacağını söyledi. Aksoy, bu amaçlara ulaşılmasında, hidrojenin rolünün anlaşılmasının kritik kıymete sahip olduğunu vurguladı: “Küresel ölçekte 2050’yi işaret eden net sıfır emisyon amaçları, tüm güç sisteminin karbonsuzlaşması için ortak bir tahlil olarak yeşil hidrojenin üzerinde duruyor. Türkiye güç sisteminin dönüşümünde, yenilenebilir güç kaynakları, güç verimliliği potansiyellerinin yanında yeşil hidrojenin rolü de anlaşılmalı ve planlamalar bu doğrultuda yapılmalı. Bunun için mevcut yenilenebilir güç arzı ve başka kaynakların potansiyeli göz önünde bulundurularak yeşil hidrojen arz potansiyelinin, kullanım alanlarının, maliyetlerinin ve muhtemel ihracat potansiyellerinin anlaşılması değerli.”

YEŞİL HİDROJENİN YARISI ULAŞTIRMAYA

‘Türkiye’nin Yeşil Hidrojen Üretim ve İhracat Potansiyelinin Teknik ve Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi’ raporu,hidrojen üretim potansiyelleri için yalnızca yenilenebilir güç kullanımını dikkate alınarak hazırlandı, böylelikle Türkiye’nin yeşil hidrojen arz potansiyeli değerlendirildi. Çalışmada, yenilenebilir güç arz gelişimi için iki, yeşil hidrojen üretimi içinse üç farklı senaryo kurgulandı.

Raporda, 2050’ye kadar imalat, doğal gaz ve ulaştırma bölümlerinin toplam güç talebinin yüzde 10 ila yüzde 5’inin yeşil hidrojenle ikame edilmesi halinde, yıllık 1 ila 2 milyon ton yeşil hidrojen yurt içi talebi ortaya çıkacağı belirtiliyor. Ulaştırma dalı 2050’ye kadar yurt içi talebin yarısını oluşturacak. Bu mühlet içinde hidrojen talebinin dörtte biri sanayi, geriye kalan kısım ise yeşil hidrojeninin doğal gaz şebekesine karıştırılması yoluyla kullanılacak.

ELEKTRİĞİN YÜZDE 84’Ü YENİLENEBİLİR KAYNAKLARDAN

Çalışmada mevcut kapasite gelişim suratlarının değerlendirildiği ‘Referans Senaryo’ya nazaran, 2020’de 44 GW olan güneş, rüzgar ve hidroelektrik konseyi güç kapasitesinin 2050 yılında 129 GW’a yükseleceği öngörülüyor. Bu kaynaklardan sağlanan 290 TWh toplam yıllık elektrik üretimi, 2050’de varsayım edilen ülke çapındaki 545 TWh’lik net elektrik talebinin yüzde 53’ünü karşılayabilecek. Güneş ve rüzgar gücü için öngörülen teknik kapasitelerinin kullanıldığı ‘Gelişmiş Senaryo’ için ek 45 GW’lık potansiyelin kullanılması halinde, yıllık 124,4 TWh ek elektrik üretimi sağlanabilecek.

Bu ek kapasiteyle yenilenebilir güç kaynaklarının toplam üretimi, 2050’deki toplam net elektrik talebinin yüzde 84’ünü karşılayabilecek. 2030-2050 yıllarını kapsayan periyotta, vilayet düzeyinde talep düşüldükten sonra, yenilenebilir güçten elde edilen toplam üretim fazlası elektrik yıllık 50-55 TWh’a ulaşacak.

YILLIK 3,4 MT YEŞİL HİDROJEN ÜRETİM POTANSİYELİ

Çalışmada, yeşil hidrojen arzı için geliştirilen birinci senaryo ‘Dağıtık Senaryo 1/A’da, vilayet düzeyinde yenilenebilir güç üretim fazlasından yeşil hidrojen üretimi incelendi. Bu senaryoda, 2050’de bölgesel yenilenebilir güç üretim fazlasından yıllık 0,6 Mt hidrojen üretilebilir. Bu üretim için 6,6 GW elektrolizör kapasitesi gerekli.

‘Dağıtık Senaryo 1/B’de ise vilayet düzeyinde güneş ve rüzgarın teknik potansiyelini kullanan yenilenebilir güç santrallerinin yanında yeşil hidrojen üretimi tahlil edildi. Dağıtık Senaryo 1/A’da olduğu üzere, bu senaryoda da yeşil hidrojenin tüketim noktalarına taşınması yahut ticaretinin yapılabilmesi için özel hidrojen boru çizgileri gerekebilir. Rüzgar ve güneş gücünün teknik potansiyeli kullanılarak, 2050’de Dağıtık Senaryo 1/A’ya ek 2,8 Mt/yıl yeşil hidrojen üretilebilir. Ayrıyeten Dağıtık Senaryo 1/A’ya ek olarak 28,7 GW elektrolizör kapasitesine muhtaçlık duyulacak.

‘Merkezi Senaryo’ise güneş ve rüzgarın teknik potansiyelleri ile üretilen yenilenebilir güç üretim fazlasının, yeşil hidrojen üretmek üzere belirlenmiş vilayetlerin yer aldığı altı bölgeye (1. Bölge: Adana, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Mersin, Osmaniye – 2. Bölge: Antalya – 3. Bölge: Aydın, İzmir, Manisa, Muğla – 4. Bölge: Balıkesir, Çanakkale, Edirne – 5. Bölge: Bursa, İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Yalova – 6. Bölge: Ardahan, Artvin) aktarılmasını kapsıyor. Bu senaryoda, ülke çapındaki yenilenebilir güç üretim tesislerinden elde edilen elektriğin bu merkezlere transferi için ek elektrik şebeke yatırımlarının yapılması öngörülüyor.

TÜRKİYE İKTİSADINA KATKISI YILDA 6 – 8 MİLYAR DOLAR

Çalışmada, 2050’de 1,9 Mt/yıl ihracat potansiyeline ulaşılmasının akabinde hidrojenin TANAP üzere milletlerarası boru sınırlarına karıştırılarak ya da direkt amonyağa dönüştürülerek gemi nakliyatı yoluyla nakledilebileceğinin altı çiziliyor.

Yapılan tekno-ekonomik değerlendirmeyle rüzgar ve güneş kaynaklı elektrik kullanan Alkalin ve PEM elektrolizör teknolojileri için yeşil hidrojen üretim maliyetlerinin 2050’ye kadar kilogram başına 4,14-5,17 dolardan, 1,38 – 2,46 dolara kadar düşebileceği vurgulanıyor.

Hidrojenin yurt içi kullanımı ve ihracatını sağlamak maksadıyla toplam yatırım hacminin 85 ila 119 milyar dolar olacağı hesaplanıyor. Bir öteki deyişle, 2021 ile 2050 ortası devirde ortalama olarak yılda 3 ile 4 milyar dolar yatırım maliyeti gerektirecek. Türkiye’de bugünkü elektrik dalı yatırımları yıllık 7 milyar dolar civarında. Varsayımı maliyetler ve mümkün ticari fiyatlamalar dikkate alındığında, çalışmada bedellendirilen hidrojen iktisadı 2050’de Türkiye iktisadına yıllık toplam 6 ila 8 milyar dolar brüt yarar sağlayabilir. Yeni iş yaratma ve ekonomik faaliyetlerin potansiyel faydaları, Hudutta Karbon Düzenleme Mekanizması’nın tesirlerinin azalması ve önüne geçilen ithal yakıt maliyetleri ise bu iktisadın temel yararları olacak.

Sunumunun akabinde, Alman Güç Ajansı (dena) Hidrojen & Güç Yakıtları Milletlerarası İş Birliği Takım Başkanı Kilian Crone, OECD Pak Güç Finansmanı ve Yatırımları Programı’ndan Dr.Değer Saygın, ODTÜ’den Prof. Dr. İskender Gökalp, Akdeniz Ülkeleri Güç Şirketleri Birliği (OME), Hidrokarbonlar ve Güç Güvenliği Yöneticisi Dr. Sohbet Karbuz, Küresel Resources Partnership CEO’su Mehmet Öğütçü, GAZBİR-GAZMER Proje ve Memleketler arası Münasebetler Müdürü Mehmet Şerif Sarıkaya ve Alman Güç Ajansı (dena) Memleketler arası Hidrojen Pazarı Geliştirme Uzmanı Kim Lakeit raporu yorumladı.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı