Sağlık için alınması gereken mikro elementler ortasında yer alan iyot, ülkemizde muhakkak oranlarda sofra tuzlarına ekleniyor. İyot eksikliği, çocuklarda ve yetişkinlerde çeşitli sıhhat problemlerine neden olabilirken, bedendeki iyot fazlalığı ise birçok hastalığa yol açabiliyor. Günlük tuz tüketiminin 5-6 gramı aşmaması öneriliyor ve erişkinlerin günlük 150 mikrogram iyot alması kâfi oluyor. Son günlerde iyot damlası ismi altında satılan eserlerin ise uzman doktorlara danışılmadan alınmaması değer taşıyor. Memorial Kayseri Hastanesi Çocuk Endokrinoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Selim Kurtoğlu, iyot hakkında bilgi vererek, bedene alınan çok iyotun ortaya çıkarabileceği sıkıntılar hakkında ihtarlarda bulundu.
Anne adaylarının iyotu daha fazla alması gerekiyor
İyot, insan bedenindeki tiroid hormonun sentezi için gerekli bir elementtir. Bebeklerin günlük 5 yaşa kadar 90, çocukların ergenliğe kadar 120 ve ergenlikte de yetişkinlerin 150 mikrogram iyot alması gerekmektedir. Gebelik öncesinde günde 150 mikrogram alınması gereken iyot ölçüsü, hem hamile hem de bebek kelam konusu olduğunda bu ölçü 250 mikrograma yükselmektedir. Gebelikte iyot eksikliği anne ve bebekte tiroid hormon yetersizliğine yol açabilmektedir.
İyot bu yollarla bedene fazladan alınabilir
Tuzların iyotlanmasıyla dünyada ve ülkemizde iyot eksikliği ve oluşturduğu sorunlar büyük ölçüde ortadan kalkmıştır. Lakin az alınmasının yanı sıra iyotun çok ölçüde tüketilmesi de değerli sıhhat sıkıntılarına yol açmaktadır.
- Doğum sırasında sezaryen bölgesine yahut rahim kesisine iyotlu antiseptik sürülmesine bağlı annede ve anne sütü yoluyla da bebekte iyot yüklenmesi oluşmaktadır.
- Uzakdoğu ülkelerinde anne sütünü artırmak gayesiyle anneye verilen yosun çorbalarındaki iyot anne ve bebekte iyot yüklenmesine neden olmaktadır.
- Bebeklerde göbek kordonunun bakımı için iyotlu antiseptik sürülmesi de bedendeki iyot yükünü artırmaktadır.
- Bebeklik periyodundan sonra çok tuz kullanımı yahut iyotlu solüsyonların bilinçsizce kullanımı bedende iyot fazlalığına yol açmaktadır.
- Son yıllarda iyot damlası formundaki eserlerin bilinçsizce önerildiği ve tiroid hastalarının bu halde yanlış yönlendirildiği gözlenmektedir. Ayrıyeten iyot damlalarının obezite hastalarında kilo verdirici tesirinin olduğu tezinin bilimsel bir desteği yoktur. Birtakım damlalarda ne kadar iyot olduğu da bilinmemekte, tüketilmesi nedeniyle bedene giren çok iyot nedeniyle sıhhat problemleri ortaya çıkabilmektedir. Halkımızın bu bahiste dikkatli olması gerekmektedir.
İyotun fazlası bedene zararlı
İyot yüklenmesi yenidoğanlarda ve bebeklerde tiroid bezinin çalışmasını durdurarak hipotiroidi tablosuna yol açmaktadır. Öbür yaş kümelerinde aşrı iyot alınması, iyot sivilcelerine ve tekrar hipotiroidiye neden olmaktadır. Tiroid açısından sağlıklı bireylerde ise çok iyot alımı otoimmun düzeneklerle Hashimoto tiroidi hastalığına yol açabilmektedir. Tiroid nodülü bulunan şahıslarda iyot alımına bağlı zehirli nodül denilen tablo yani tiroid bezinin çok çalışması ortaya çıkabilmektedir.
İyot bedene nasıl alınmalı?
Ülkemizde iyot eksikliğine bağlı sıkıntıları gidermek için belirli ölçülerde sofra tuzlarına iyot katılmaktadır. Işık geçirmeyen paketlerde satılan iyotlu tuzlar, konutta saklanırken de tekrar ışık geçirmeyen ağzı kapalı kaplarda saklanmalıdır. Salatalara olağan dozda iyotlu tuzun kâfi ölçüde kullanılmasında sakınca yoktur. Fakat tuz, yemek pişerken atılırsa içindeki iyot buharlaşarak kaybolabilmektedir. Bu nedenle tuzun içindeki iyottan yararlanabilmek için yemek piştikten sonra tuzun yemeğe eklenmesi gerekmektedir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı